Vooral bij lange treinreizen krijg je minder terug. Volgens de NS stond het bedrag dat reizigers kregen niet meer in verhouding met de kosten van het abonnement.

Het gaat om de abonnementen Dal Vrij (vrij reizen buiten de spits), Weekend Vrij en Altijd vrij. Ongeveer de helft van de reizigers met zo'n abonnement heeft een NS Flex-abonnement. Hierbij reis je 'op rekening'.

Vanaf 6 juni krijgen deze abonnementhouders een vast deel van hun abonnementsprijs. Bij een half uur vertraging bij een Dal Vrij-abonnement krijg je 3,33 euro, bij Weekend Vrij 2,91 euro en bij Altijd Vrij 8,42 euro. Bij meer dan een uur vertraging verdubbelen de vergoedingen.

In de oude situatie kreeg je bij zo'n abonnement tot wel 30 euro per rit terug. Dit omdat de vergoeding ondanks je vaste abonnementsprijs toch gebaseerd was op de kosten voor een treinticket op dit traject. Bij een half uur vertraging kreeg je de helft van de ticketprijs terug en bij een uur vertraging het hele bedrag.

Bij een rit tussen Maastricht en Zaandam met een uur vertraging kon je dus 29,40 euro terugkrijgen. Nu is dat nog maar 5,82 euro bij een Weekend Vrij-abonnement. Bij een Altijd Vrij-abonnement is het verschil iets kleiner. In de nieuwe situatie krijg je 16,84 euro. Dat is nog altijd bijna 13 euro minder dan voorheen.

Bij een rit tussen Den Haag en Amersfoort kreeg je met een half uur vertraging de helft van de ticketprijs vergoed, dus 13,55 euro. Nu is dat bij een Dal Vrij-abonnement nog maar 3,33 euro en bij een Weekend Vrij-abonnement maar 2,91 euro.

Voorheen konden reizigers hun abonnement soms al met twee keer vertraging in de maand terugverdienen. En dat gebeurde ook. "Reizigers met een Weekend Vrij-abonnement reisden op vertraging en claimden relatief veel", zegt een woordvoerder van de NS.

"Over het algemeen krijgen reizigers met zo'n abonnement vanaf nu minder geld terug bij vertraging. Maar dat vinden we ook eerlijker." Reden voor de aanpassing is dat de vergoeding voor vertraging volgens de NS niet in verhouding stond met het abonnementsgeld.

Ook vond de NS het oneerlijk dat de andere helft van de reizigers met zo'n abonnement (maar dan op saldo) wel een vergoeding op basis van het abonnementsgeld kreeg. Daarnaast sprak de NS jaren geleden in het contract om treinreizen op het spoornet uit te voeren, met het ministerie af vertragingen te vergoeden op basis van abonnementsgelden in plaats van ritprijzen. "Daar voldoen we zo beter aan."

De nieuwe manier van compenseren hoeft niet altijd nadelig uit te pakken. Bij hele korte ritjes is de vergoeding van een deel van je abonnement juist iets voordeliger dan teruggave van de ritprijs. Zo kreeg je tot 6 juni bij een half uur vertraging tussen Houten en Houten Castellum maar 2,32 euro. Maar nu krijg je bij Dal Vrij 1/36e van je abonnementsgeld terug. Dat is 3,33 euro.

In 2022 gaf de NS 2,2 miljoen euro uit aan compensatie voor vertraging na bijna 185.000 claims. Volgens een woordvoerder is het lastig om te zeggen of mensen in de afgelopen jaren meer zijn gaan claimen, maar was het aantal claims in 2022 wel hoog door hinder van storm, stakingen en personeelstekorten.