Bij het salaris van mei of dat van juni krijgen veel werknemers een extraatje voor de vakantieperiode. Het vakantiegeld komt neer op 8 procent van het jaarsalaris en is dus eigenlijk een extra maandsalaris. Werkgevers sparen het geld op, zodat het personeel zich een vakantie kan veroorloven.

Steeds meer werkgevers stappen in nieuwe cao's over op een individueel keuzebudget, zodat medewerkers zelf kunnen bepalen wat ze ermee doen en wanneer het wordt uitbetaald. "Het gaat hard. Inmiddels krijgt nog maar de helft van de werknemers het ouderwetse vakantiegeld", zegt Joke van der Velpen, manager wet- en regelgeving bij salarisverwerker Visma-Raet.

In dat keuzebudget zitten naast het vakantiegeld ook bovenwettelijke vakantiedagen en een bijdrage voor cursussen, een fiets van de zaak of een sportabonnement. Als je het budget aan zo'n cursus of de sportschool uitgeeft of er extra vakantiedagen mee koopt voordat je belasting over dat salaris betaalt, ben je voordeliger uit. Je kunt het budget ook laten uitbetalen. Je mag zelf kiezen hoe vaak je een bedrag uit het budget ontvangt.

Budgetvoorlichter Nibud hecht aan het oude, vertrouwde jaarlijkse vakantiegeld of het jaarlijks laten uitbetalen van een keuzebudget. "Als voor je wordt gespaard en je eenmalig een bedrag krijgt, besteden werknemers hun vakantiegeld bewuster, blijkt uit onderzoek", zegt een woordvoerder.

In de afgelopen jaren zag het Nibud dat medewerkers vakantiegeld vaak gebruiken om achterstallige rekeningen te betalen of schulden af te lossen. Ongeveer een op de vijf Nederlanders kiest daarvoor. "Een goed idee, want zo kom je een stap dichter bij een schuldenvrij leven."

Ook incasso-organisatie Flanderijn merkt dat vakantiegeld vaak voor schulden wordt aangewend. "Mensen zeggen dan: 'Wacht even tot mei, dan heb ik extra geld'", zegt directeur Michel van Leeuwen. "Dan kunnen we meedenken en wat extra geduld betrachten bij vorderingen." Flanderijn vraagt schuldenaars niet om hun vakantiegeld te gebruiken voor afbetalingen. "Een vakantie kan ook heel noodzakelijk zijn."

Als er bij schulden beslag wordt gelegd op je loon, valt het vakantiegeld daar vaak ook onder. Dan gaat het direct naar schuldeisers.

Als je geen schulden hebt, kun je misschien je spaarbuffer verhogen in plaats van een grote uitgave doen, oppert het Nibud. "Maar eigenlijk willen we niet adviseren over hoe je dit besteedt. Of je een vakantie of nieuwe wasmachine hard nodig hebt, is je eigen keus."

Je kunt dus zelf regelen hoe je het keuzebudget laat uitbetalen: in één keer, maandelijks of af en toe een deel. Volgens Van der Velpen kiezen werknemers in de eerste jaren na invoering van het keuzebudget nog vaak voor een eenmalige uitbetaling.

Het Nibud juicht dat toe. "Als je het maandelijks laat uitkeren, ga je ook je uitgavenpatroon daarop aanpassen." Van der Velpen is het daar niet mee eens: "Als je niet elf maanden wacht op je geld maar het direct krijgt, kun je mogelijk voorkomen dat rekeningen blijven liggen."

Van der Velpen vindt het oude vakantiegeld waarbij je werkgever voor je vakantie spaart niet meer van deze tijd. "Werknemers kunnen prima zelf kiezen wat ze ermee doen en wanneer. Maar werkgevers moeten wel hun personeel goed informeren. Zo kan het uitbetalen van het volledige keuzebudget ten koste gaan van toeslagen."