Ruim 37.000 asielzoekers voldeden tussen 2017 en 2021 aan de voorwaarden voor een werkvergunning, zagen onderzoekers van Regioplan. Slechts 4 procent kreeg daadwerkelijk een tewerkstellingsvergunning (TWV). Werkgevers moeten een TWV aanvragen, maar kennen de procedures niet. Wie toch een aanvraag doet, kan op lange wachttijden rekenen.

Ook moeten asielzoekers steeds langer wachten op een BSN-nummer, schreef de Volkskrant afgelopen november. Volgens VluchtelingenWerk speelt dit probleem nog steeds. Zonder BSN-nummer kunnen asielzoekers geen rekening openen voor hun salaris.

Verder maken vooral vrouwen zich zorgen over de opvang van hun kinderen als ze zouden gaan werken. Omdat de gezinnen vaak moeten verhuizen binnen Nederland, kennen ze geen buren of vrienden in de buurt die kunnen oppassen. Zonder geld en een BSN-nummer hebben zij ook geen toegang tot de kinderopvang. Recht op kinderopvangtoeslag heeft ook niet iedereen.

Asielzoekers die deze horden hebben genomen, schrikken vaak van de eigen bijdrage die ze moeten betalen zodra ze gaan werken. Vooral gezinnen moeten veel afdragen aan het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).

Een gezin met twee minderjarige kinderen waarvan één van de twee ouders werkt, moet per maand bijna 1.200 euro afdragen bij een brutominimumloon van 1.725 euro. Doordat de eigen bijdrage achteraf wordt verrekend, raken sommige asielzoekers in de schulden.

Niet alleen bureaucratische blokkades zorgen ervoor dat asielzoekers wegblijven van de arbeidsmarkt. "Je moet deze groep echt begeleiden naar de werkvloer", zegt directeur van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis Leo Lucassen. "Het lukt asielzoekers meestal niet om op eigen houtje een baan te vinden op een compleet nieuwe arbeidsmarkt." Daarbij kan een taalachterstand een belemmering vormen.

Asielzoekers die langer dan zes maanden in Nederland geregistreerd staan, mogen met 24 weken nog niet de helft van het jaar werken. De rechter oordeelde eerder deze maand dat dit in strijd is met de Europese Opvangrichtlijn. Die richtlijn moet ervoor zorgen dat asielzoekers daadwerkelijk toegang tot de arbeidsmarkt krijgen.

Volgens Lucassen is het goed als asielzoekers meer mogen werken. Drie kwart van hen komt uit Irak, Syrië en Eritrea en maakt een grote kans op een verblijfsvergunning. "Dan kunnen ze net zo goed alvast gaan werken in plaats van duimendraaien", zegt hij.

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wil voor de zomer reageren op het oordeel van de rechter. "We moeten de uitspraak goed bestuderen en zorgvuldig kijken naar de consequenties van deze uitspraak", laat een woordvoerder weten.