Met een btw van 0 procent op groente en fruit hoopt het kabinet ervoor te zorgen dat mensen gezondere keuzes maken en dat groente en fruit in dure tijden betaalbaar blijven. Maar dit plan uit het regeerakkoord leidt al gauw tot veel discussie over wat precies onder groente en fruit valt. Het is moeilijk om tot een goede afbakening te komen, stellen de SEO-onderzoekers.

Er is sprake van een grijs gebied, met voedingsmiddelen die wel groente of fruit bevatten, maar waar ook veel zout of suiker aan is toegevoegd. Die producten zijn lang niet altijd gezond. Daarbij kun je denken aan pizza en appelmoes.

Die afbakening is belangrijk, omdat een verlaging van het btw-tarief anders juridisch niet houdbaar is. Producenten van bijvoorbeeld appelmoes kunnen gaan procederen als bij hun product de btw niet naar nul gaat.

De onderzoekers van SEO keken naar onder meer de effecten en de uitvoerbaarheid van de in het coalitieakkoord afgesproken belastingmaatregel. Ze concluderen dat elke afbakening van groente en fruit op grote bezwaren stuit.

De kosten van de afschaffing van de btw op groente en fruit zouden bijna 550 miljoen euro tot 950 miljoen euro bedragen, afhankelijk van de afbakening. De onderzoekers stellen dat hierdoor maximaal 4 procent extra groente en fruit zal worden gekocht. Dit komt doordat de prijsverlaging in euro's maar beperkt is bij het schrappen van de btw.

Volgens de SEO-onderzoekers zijn er met dat geld doeltreffendere maatregelen mogelijk om gezonder gedrag te stimuleren. Bijvoorbeeld het extra belasten van ongezonde voeding.

Belastingen zijn geen wondermiddel, benadrukte het Centraal Planbureau deze week nog.

Volgens het planbureau denkt de overheid soms te makkelijk over het sturen van gedrag via belastingverhoging (zoals accijnzen) of subsidies. De stimulans via belasting is lang niet altijd effectief en heeft soms allerlei onbedoelde bijeffecten.