Helemaal dicht gaan de ziekenhuizen niet. Ziekenhuispersoneel draait op de stakingsdag een zondagsdienst. Dat betekent dat patiënten die in het ziekenhuis liggen, goed worden geholpen. Ook wordt spoedeisende zorg wordt, als die dus niet kan wachten tot na het weekend, verleend. Dat is donderdag dus ook zo.

Geplande behandelingen zijn verzet en patiënten zijn daarvoor benaderd. Maar het ziekenhuis draait wel door voor mensen bij wie het echt niet kan wachten.

Desondanks merken duizenden patiënten wel de gevolgen hiervan. De geplande zorg werd wegens drukte door coronapatiënten de afgelopen jaren vaker vooruit geschoven. Er is nog veel inhaalzorg te doen. Dat schuift nu dus weer een dag door. "Wachtlijsten lopen hierdoor verder op", zegt voorzitter Ad Melkert van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ).

Er wordt gestaakt voor een beter loon voor bijna 200.000 werknemers die onder deze cao vallen. Bij ziekenhuispersoneel wordt al gauw gedacht aan verplegend personeel, maar ook veel medici en ondersteunend personeel zijn in dienst van het ziekenhuis.

Dokters zijn vrijgevestigd en verhuren zich als het ware aan het ziekenhuis. En artsen die wel in loondienst zijn, vallen onder een andere cao. Maar die dokters kunnen hun werk niet goed doen zonder ander ziekenhuispersoneel. Bovendien hebben ze laten weten zich solidair te verklaren met de stakers en mee te helpen om aandacht te vragen voor betere arbeidsvoorwaarden.

Bij de ziekenhuisstaking doen 64 ziekenhuizen mee. Dit zijn algemene ziekenhuizen, dus geen academische centra, zoals het Radboud UMC in Nijmegen of het Erasmus MC in Rotterdam, die onder een andere cao vallen.

Er zijn achttien algemene ziekenhuizen die niet meedoen met de staking, vaak omdat ze de staking niet tijdig georganiseerd kregen. Bij een volgende stakingsdag die wordt voorbereid voor april, willen veel van hen wel meedoen, zegt Merlijn.

Het ziekenhuispersoneel staakt voor het eerst sinds 2019. Daarvoor werd zelden gestaakt. "In 2019 kregen ze door dat ze wat voor elkaar konden boksen", zegt Merlijn. "Applaus en respect zijn fijn, maar ook verpleegkundigen moeten huur en boodschappen kunnen betalen."

Het gaat hen om een beter loon en vermindering van de werkdruk. De helft van het personeel vindt de werkdruk (veel) te hoog en drie kwart vindt dat hun beloning onvoldoende is, bleek onlangs uit onderzoek van statistiekbureau CBS. Met de inhoud van het werk zijn ze wel tevreden.

De ziekenhuismedewerkers willen graag per 2023 10 procent loon erbij, net als hun collega's in academische ziekenhuizen. Ook willen ze een hogere reiskostenvergoeding, die nu maar 8 cent per kilometer is.

En ze vragen een betere vergoeding voor bereikbaarheidsdiensten, die nu vaak minder dan 2 euro per uur bedraagt (los van de gewerkte uren). Eerder vroeg vakbond FNV ook nog 100 euro bruto per maand erbij, maar die eis is geschrapt.

Merlijn: "Werknemers uit het ziekenhuis vertrekken door de lage werkdruk en beperkte beloningen. Maar wie gaat er dan voor ons zorgen? Er is een substantiële stap nodig om te concurreren met andere sectoren. En ziekenhuispersoneel kijkt naar de academische ziekenhuizen, die al wel 10 procent loonsverhoging kregen voor dit jaar."

Ziekenhuizen zeggen niet zover te kunnen gaan. Ze willen graag verspreid over twee jaar 13 procent meer loon geven: nu 5 procent, aan het einde van het jaar nog 5 procent en volgend jaar weer 3 procent. Dat lijkt meer, maar vakbonden willen nu direct 10 procent en voor 2024 mogelijk later een hoger percentage afspreken.

De vakbonden noemen het bod van de ziekenhuizen 'verslechteringen', want verpleegkundigen lijden bij dit loonbod koopkrachtverlies. NVZ-voorzitter Melkert zegt dat er zonder extra geld van de overheid of zorgverzekeraars niet meer mogelijk is. Hij zegt dat ziekenhuizen 800 miljoen euro extra nodig hebben om aan de looneis van de vakbonden te voldoen.

Het kabinet geeft ziekenhuizen elk jaar al een bijdrage om stijgende prijzen en lonen op te vangen. Daarvoor is in 2023 al 3 miljard euro geregeld, zei minister van Volksgezondheid Ernst Kuipers in een reactie op de oproep van de ziekenhuizen. En dat is weer 800 miljoen meer dan in 2022. In die zin wil Kuipers dus ook geen extra bijdrage meer doen.