"Daar waar het kan, is het belangrijk dat de lonen ook omhooggaan", zegt voorzitter Ingrid Thijssen van werkgeversvereniging VNO-NCW tegen NU.nl. "En wie zien ook dat bedrijven hun verantwoordelijkheid daarin nemen. Zo is de gemiddelde cao-loonstijging in januari 6,3 procent. En je ziet daarnaast ook buiten de cao's bij veel bedrijven structurele loonsverhogingen."

Maar een volledige prijscompensatie, waarbij werknemers dus geheel worden gecompenseerd voor de hoge prijzen, is niet aan de orde. Alleen in de jaren zeventig was daar sprake van in ons land. "En daarvan hebben we geleerd dat het onverstandig is, omdat er lang niet bij alle bedrijven ruimte voor is."

"Je hebt er als werknemer niks aan als uiteindelijk je eigen bedrijf kapotgaat. Bovendien kan volledige prijscompensatie leiden tot een loon-prijsspiraal waarbij de prijzen in de winkel worden aangejaagd door de hogere lonen. Ook de Europese Centrale Bank waarschuwde daar recent nog voor. Daarom is het goed dat we dit per sector bekijken."

En dat leidt tot scheve verhoudingen. Zo stijgen de lonen momenteel gemiddeld het meest bij de overheid, industrie, groothandel en voedingsindustrie. In de horeca blijven de loonstijgingen het meest achter. Het lukt de vakbonden in dit soort sectoren meestal niet om flinke loonsverhogingen af te dwingen, omdat ze daar vaak geen grote achterban hebben.

Daar komt bij dat het minimumloon de afgelopen decennia flink is achtergebleven. Vaak gaat het om werknemers aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Inmiddels heeft het kabinet het minimumloon dit jaar met ruim 10 procent verhoogd, maar dat is voor de FNV niet genoeg.

De vakbond voert al langer campagne om het minimumloon te verhogen naar 14 euro per uur. Uit een peiling van I&O Research in opdracht van de FNV blijkt dat Nederlanders 14,98 euro per uur rechtvaardig zouden vinden. Bijna 80 procent vindt dat het minimumloon mee moet stijgen met de gemiddelde lonen.

"Maar dan zijn we er nog steeds niet", zegt FNV-vicevoorzitter Zakaria Boufangacha. "Het minimumloon is heel lang bevroren. Mensen komen daardoor nog steeds niet rond, zeker niet met de huidige inflatie. Zij hebben geen buffers of kunnen niet op vakantie."

De situatie heeft de afgelopen jaren zelfs geleid tot een kloof tussen de loongebouwen binnen bedrijven. Waar de ene werknemer zich alles kan veroorloven, lukt het een flexwerker bijvoorbeeld niet aan het einde van de maand de energierekening te betalen.

De huidige stakingsgolf in ons land houdt de komende weken dan ook aan, zo is de verwachting in de polder. In het streekvervoer, de ziekenhuizen en bij verschillende andere bedrijven leggen medewerkers het werk neer voor een hoger loon. "We vragen 5 tot 10 procent loonsverhoging", zegt CNV-voorzitter Piet Fortuin. "Anders komen miljoenen werkenden financieel in de knel."