Het aantal arbeidsmigranten in Nederland is tussen 2006 en 2021 verviervoudigd, zo blijkt uit onderzoek van SEO Economisch Onderzoek in opdracht van uitzendkoepel ABU. Een steeds groter deel van de groep komt uit Midden- en Oost-Europa. Vaak gaat het om Polen, maar de laatste jaren groeit het aandeel Roemenen en Bulgaren.

"Als zij vandaag weggaan, wordt het moeilijk om deze vacatures in te vullen", verwacht Olaf van Vliet, hoogleraar economie aan de Universiteit Leiden.

Deze groep verricht met name goedkope arbeid. Denk aan aspergestekers en mensen die in distributiecentra werken. "Er is in bepaalde sectoren veel flexwerk waar handjes voor nodig zijn. Deze mensen komen dan uit het buitenland", zegt Piet Fortuin, voorzitter van vakbond CNV.

Directeur Frank van Gool van uitzendbureau OTTO Work Force benadrukt dat we niet zonder deze arbeidsmigranten kunnen. "Dan zijn de winkels en supermarkten leeg en liggen er geen groenten uit de kassen in de schappen. Maar ook in de zorg, techniek en bouw ontstaat een probleem. We hebben zelfs Filipijnen gehaald om hier in de zorg te werken."

Arbeidsmigratie wordt vaak gezien als een oplossing voor het tekort aan mensen op de arbeidsmarkt. Fortuin ziet ook een keerzijde: "Werkgevers zien de krapte als een argument, maar we moeten de sluizen niet wagenwijd openzetten. We zien dat de maatschappelijke druk verder toeneemt, vooral als het gaat om huisvesting."

De CNV-voorzitter meent bovendien dat er al genoeg mensen in Nederland langs de kant staan. "We moeten eerst naar het onbenut arbeidspotentieel kijken. Zo zijn er nog steeds veel 55-plussers die niet aan de bak komen, hetzelfde geldt voor mensen die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn. Verder moet er meer ingezet worden op scholing."

Van Gool van OTTO Work Force vindt het verder heel terecht dat er een discussie wordt gevoerd over de komst van arbeidsmigranten. "Het is belangrijk om te kijken hoe we dit willen organiseren in Nederland, maar dat wil niet zeggen dat we ze niet nodig hebben. Deze mensen leveren een belangrijke bijdrage aan onze economie."

Volgens hoogleraar Van Vliet kun je er ook anders naar kijken. "Aangezien het ook vaak om laagbetaalde banen gaat, kun je je afvragen: willen we dit wel in ons land? Is het bijvoorbeeld erg dat we minder land- en tuinbouw, distributiecentra of bezorgers hebben?", vraagt hij zich hardop af.

Dat is volgens Van Vliet een politieke keuze. "In een brede afweging van de voor- en nadelen - bijvoorbeeld de druk op de woningmarkt - zouden sommige mensen misschien kiezen voor een krimp van sommige sectoren."

Volgens de hoogleraar gaan we ook naar een ander soort economie toe als de vraag naar arbeidsmigranten afneemt. "Dat betekent dat de prijs van arbeid hoger wordt en dat zal de consument gaan merken. Dan kan het bijvoorbeeld zijn dat je pakketje niet meer gratis wordt bezorgd."