Jaarlijks stappen bijna 1,2 miljoen mensen over naar een andere zorgverzekering. De verwachting is dat dit jaar een recordaantal mensen zal overstappen. Dat komt doordat kortingen verdwijnen, premies stijgen en consumenten op de kleintjes letten. Mensen hebben tot het einde van dit jaar de tijd om voor een andere aanbieder te kiezen. Doe je dit niet, dan zit je nog een heel jaar vast aan je oude zorgverzekering.

"De jaarlijkse korte overstapperiode zorgt ervoor dat zorgverzekeringen veel aandacht krijgen", zegt Xander Koolman, hoogleraar Gezondheidseconomie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. "Dat zorgt ervoor dat men het makkelijker vindt om ook daadwerkelijk over te stappen." Bij andere verzekeringen, zoals een autoschadeverzekering, verandert bijna niemand van verzekering. "Hoewel dat het hele jaar kan."

Als mensen bijvoorbeeld maar één keer in de drie jaar zouden mogen veranderen van zorgverzekeraar, zou er veel minder aandacht voor zijn, denkt Koolman. "Dat leidt ertoe dat het overstappen minder in je hoofd zit en dat dus minder mensen overstappen." Een verzekeraar krijgt minder aandacht voor de concurrentie en hoeft dan ook niet te adverteren met de laagste prijzen. Dan wordt de zorg duurder.

Zorgverzekeraars moeten dus harder werken, doordat er elk jaar een specifieke periode is waarin iedereen kan overstappen. "Je moet bedenken: elk jaar staat jouw premie in de etalage", zegt Koolman. "Als jouw verzekering een tientje duurder is dan die van een ander, moet je dat verantwoorden aan de mensen die je verzekert."

Altijd kunnen overstappen van zorgverzekering is volgens Koolman geen optie. "Als mensen altijd kunnen overstappen, is de kans groot dat mensen zichzelf pas laten verzekeren voor fysiotherapie als ze hun enkel hebben gekneusd." Dat is heel handig voor die persoon zelf, maar dat gaat ten koste van de solidariteit.

Verzekeraars hebben een acceptatieplicht, dus die moeten iedereen accepteren, legt gezondheidseconoom Erik Schut van de Erasmus Universiteit in Rotterdam uit. Dus als mensen pas een ruimere polis nemen als ze ziek worden, hebben zorgverzekeringen meer kosten en moeten ze de premie hoger maken.

"Op elk stelsel is wat aan te merken", zegt Schut. In het huidige stelsel zijn zorgverzekeraars gericht op het binnenhalen van gezonde mensen die relatief weinig kosten maken. "Dit stelsel is gefocust op de prijs van de polis, minder op kwaliteit. Als we dit stelsel willen verbeteren, moeten we mensen die een hoger risico hebben aantrekkelijker maken voor zorgverzekeraars." Dan hebben de aanbieders meer reden om hier goede zorg voor in te kopen.

Nu worden verzekeraars gecompenseerd door de overheid voor mensen die hogere kosten hebben. Maar die compensatie is eigenlijk niet voldoende. Dat maakt het voor verzekeringen niet aantrekkelijk om mensen met een hoog risico te verzekeren. "Als we dat zouden veranderen, zouden we een beter systeem hebben", stelt Schut.