Werkgevers kunnen overgaan tot een verplichte vrije dag als er afspraken over zijn gemaakt in de cao of via een individuele arbeidsovereenkomst.

"Het is dan wel de bedoeling dat een werkgever dit aan het begin van het jaar communiceert aan het personeel", zegt Besselink.

Werkgevers mogen een aantal dagen per jaar aanwijzen waarbij werknemers verplicht zijn een vrije dag op te nemen. Dat kan de dag na Hemelvaart zijn, maar bijvoorbeeld ook een bepaalde periode waarin het bedrijf de deuren sluit, zoals in de zomervakantie.

"Deze verplichte vrije dagen moeten dan wel zijn vastgelegd in de arbeidsvoorwaarden", zegt een woordvoerder van werkgeversvereniging AWVN. "Dat betekent dus dat er afspraken over zijn gemaakt met de vakbonden of de ondernemingsraad. Veel werkgevers krijgen namelijk niks gedaan als andere bedrijven niet beschikbaar zijn. Dus blijven ze op zo'n dag gesloten."

De werkgeversvereniging laat weten dat werknemers die alsnog willen werken pech hebben als er duidelijke afspraken zijn gemaakt. "Die vrije dag wordt afgeboekt, ook als je besluit toch te gaan werken."

Ook Besselink benadrukt dat het weinig zin heeft om bezwaar te maken. "Een werkgever gaat in zo'n geval echt het bedrijf niet openen voor één persoon. Werknemers kunnen wel bezwaar maken als de werkgever niet op tijd heeft aangegeven om welke verplichte dagen het gaat. Daar wordt zelden tot nooit over geprocedeerd trouwens, maar formeel kan het wel als het bedrijf te laat is geweest."

Voor werknemers wordt het steeds vaker mogelijk om bepaalde vakantiedagen uit te ruilen. "Maar ook dat moet worden vastgelegd in de cao, bijvoorbeeld dat iemand vrij kan nemen op een islamitische feestdag. Daar komt bij dat maatwerk mogelijk is op collegiaal of bedrijfsniveau."

Gemiddeld hebben we in ons land jaarlijks zo'n 25 vakantiedagen. Volgens de AWVN moeten bedrijven voorkomen dat er een stuwmeer aan vakantiedagen ontstaat als werknemers geen vrij nemen.