"Er komen een aantal dingen bij elkaar waarom bedrijven eenzijdig overgaan tot loonsverhogingen en niet meer wachten totdat de cao-onderhandelingen beginnen", zegt cao-deskundige Henk Strating van CAO-expert.online. "Werkgevers moeten iets doen om goede werknemers te behouden vanwege de krapte en de hoge inflatie."

Strating geeft verder aan dat veel werkgevers hiertoe overgaan omdat zij de eindeloze cao-onderhandelingen met vakbonden zat zijn.

"Bedrijven hebben terecht of onterecht hun buik vol van dat eindeloze gedoe en vragen zich af hoe representatief de vakbond nog eigenlijk is. De bonden vertegenwoordigen maar een klein percentage van de werknemers, waardoor werkgevers in sommige gevallen kiezen om de arbeidsvoorwaarden af te spreken met bijvoorbeeld de ondernemingsraad."

Volgens Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan Tilburg University, is er zelfs sprake van paniek onder werkgevers.

"Ze staan met de rug tegen de muur en er is zoveel nood om werknemers te behouden, dat bedrijven eenzijdig de lonen verhogen. Op die manier proberen werkgevers ook aantrekkelijk te blijven. Ik verwacht dat meer bedrijven dit gaan doen, terwijl een cao eigenlijk is bedacht door werkgevers om onderlinge concurrentie te voorkomen. Het knopje lijkt nu omgedraaid."

Ook cao-deskundige Strating meent dat meer bedrijven en sectoren overgaan tot een eenzijdige loonsverhoging. "Veel werkgevers weten niet eens dat ze eenzijdig de lonen kunnen verhogen als er een cao is. De huidige situatie is nog maar het topje van de ijsberg."

Werkgeversorganisatie AWVN erkent dat bedrijven zoeken naar onorthodoxe oplossingen om het personeelstekort aan te pakken. "Het is lastig om mensen te vinden en vast te houden. En de koopkracht van werknemers staat ook nog eens onder druk. Dus zijn er bedrijven die eenzijdig de lonen verhogen", zegt een woordvoerder.

De AWVN spreekt wel van uitzonderlijke gevallen, maar sluit niet uit dat meer werkgevers volgen. "Maar dat is een tijdelijke oplossing en heeft ook een keerzijde. Bij de eerstvolgende cao-onderhandelingen lopen deze bedrijven het risico dat ze opnieuw de lonen moeten verhogen."