De Belastingdienst krijgt een boete van 3,7 miljoen euro van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), omdat de fiscus jarenlang op illegale wijze persoonsgegevens heeft verwerkt in een zwarte lijst, de Fraude Signalering Voorziening (FSV). Dat geld gaat van het budget van de dienst af en komt in de algemene begroting terecht. "In essentie is het dus gewoon de overheid die een boete betaalt aan zichzelf", zegt een woordvoerder van de AP tegen NU.nl.

De Belastingdienst betaalt de boete aan de AP, die het geld in de schatkist stort. Dat geld wordt dan uiteindelijk herverdeeld en kan bijvoorbeeld naar ouderenzorg gaan.

"Het is zoals met alle boetes. Wanneer iemand moet betalen omdat hij te snel heeft gereden, komt dat geld uiteindelijk ook in de schatkist terecht", legt de AP-woordvoerder uit.

Het is echter niet ondenkbaar dat dat geld uiteindelijk deels weer bij de Belastingdienst terechtkomt zodra de middelen opnieuw worden verdeeld.

Geld gaat niet rechtstreeks naar gedupeerden van zwarte lijst

Wat wel zeker is, is dat het geld niet rechtstreeks bij de gedupeerden van de zwarte lijst terechtkomt, hoewel de AP erg hard was voor de fiscus. Het kan natuurlijk wel gebeuren dat het geld wordt gebruikt voor een betere fraudebestrijding. Een woordvoerder van het kabinet kon echter nog niet zeggen wat er met het geld zal gebeuren.

Volgens voorzitter Aleid Wolfsen van de AP heeft de Belastingdienst "de rechten van de 270.000 mensen die op de lijst stonden op ongekende wijze geschonden". "Ruim zes jaar lang. De Belastingdienst heeft met FSV levens overhoopgehaald", aldus Wolfsen.

Zelfs als ze geen fraude hadden gepleegd, konden mensen er last van hebben dat ze op de lijst stonden. Sommigen mochten bijvoorbeeld niet in termijnen betalen als ze door een belastingaanslag in financiële problemen kwamen.

Als mensen in de schuldsanering terechtkomen, kan die normaal gesproken extra soepel worden ingericht door afspraken met schuldeisers te maken zonder dat er een rechter aan te pas komt. Dat gold niet voor personen die op de fraudelijst stonden.

'Zou maar raar zijn als de overheid plots geen boetes moest betalen'

Toch staat de AP achter de boete. "Iedereen die in de fout gaat, moet daarvoor beboet worden. Het zou maar raar zijn dat we overheidsinstellingen plots vogelvrij zouden verklaren. We hebben grenzen en daar moet iedereen zich aan houden", zegt de woordvoerder.

"En voor de mensen aan de top van de Belastingdienst is dit niettemin vervelend, want het is geld dat ze niet aan andere dingen kunnen uitgeven. Ze zullen er dus alles aan doen om dit niet opnieuw te laten gebeuren."

Staatssecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit en Belastingdienst) noemt de boete dinsdag "begrijpelijk". Hij omschrijft het oordeel van de AP als "hard en onmiskenbaar". "Het laat nogmaals zien dat fundamentele verbeteringen bij de Belastingdienst noodzakelijk zijn", vindt hij.