In Nederland zijn inmiddels voor honderden miljoenen euro's aan Russische tegoeden bevroren vanwege de oorlog in Oekraïne. Toch krijgt het kabinet maar moeilijk grip op panden van rijke Russen die vanwege de invasie op de sanctielijst staan. Waarom is dat zo lastig? En gaat dat binnenkort veranderen?

Waarom krijgt Nederland zo weinig grip op dat vastgoed?

Nederlandse panden van oligarchen zijn in principe al bevroren. Dit betekent dat bijvoorbeeld notarissen en makelaars geen diensten meer aan de eigenaren van deze panden mogen leveren. Daardoor kunnen ze niet worden verkocht of verhuurd. Het probleem is echter dat in veel gevallen niet duidelijk is om welke panden het gaat.

In Nederland houdt het Kadaster bij wie eigenaar is van een bepaald pand, maar donderdag werd tijdens een debat in de Tweede Kamer duidelijk dat het kabinet het Kadaster nog niet de opdracht heeft gegeven om een lijst op te stellen van panden die in handen zijn van Russen uit de kring van president Vladimir Poetin.

Dat is overigens niet het enige probleem. De connectie tussen een pand en de daadwerkelijke eigenaar is lang niet altijd duidelijk. Vaak zijn er één of meerdere firma's geplaatst tussen het pand en de oligarch. Het Kadaster meldde weinig zicht te hebben op de band tussen de rijke Russen en de firma's die als eigenaar van een pand staan geregistreerd.

Wat gaat het kabinet hieraan doen?

Vrijdag is besloten dat de Kamer van Koophandel (KVK) informatie mag doorgeven aan het Kadaster. Dit is namelijk niet standaard toegestaan, maar sinds vrijdag mag dit wel. Dan gaat het om informatie over de eigenaren van firma's die vastgoed bezitten in Nederland. Zo moet duidelijk worden welke panden in handen zijn van Russen op de sanctielijst.

Afgelopen weekend is de informatie van de KVK naast de data van het Kadaster gelegd. Dat heeft volgens een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken nog geen resultaat opgeleverd. Medewerkers van het Kadaster en de KVK duiken nu dieper in de gegevens om te kijken of ze daar meer informatie uit kunnen halen. Daarnaast leveren de Belastingdienst en de fiscale opsporingsdienst FIOD informatie aan.

Als er panden van Russen worden gevonden, kan Nederland die dan afpakken?

Zo simpel ligt het niet. Wat Nederland doet, is het pand bevriezen. Dit betekent dat de eigenaar niets met het pand kan doen, zoals verhuren of verkopen. Het is dus niet zo dat de Nederlandse Staat eigenaar wordt van het pand en het kan afbreken of verkopen. Regels op het gebied van eigendomsrecht staan dit in de weg. De rijke Rus blijft dus de eigenaar.

192

Waarom Nederland kwetsbaarder is voor gevolgen Russische sancties

De oorlog is al ruim een maand bezig, is het allemaal niet wat laat?

Tijdens het debat in de Tweede Kamer van afgelopen donderdag waren veel Kamerleden inderdaad geïrriteerd over de traagheid. Zij vonden het onbegrijpelijk dat het kabinet 36 dagen na de start van de oorlog in Oekraïne nog steeds geen beeld heeft van hoeveel Nederlandse panden in handen zijn van oligarchen. Vooral ook omdat andere landen, zoals Frankrijk en Italië, op dit gebied een stuk voortvarender aan de slag zijn gegaan. De Kamerleden willen dat het kabinet meer en snel actie onderneemt, anders komen de sancties misschien te laat.