"We zitten nu echt in een stagflatiescenario", zegt Dirk Bezemer, professor Economie aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). "De omstandigheden waar we mee te maken hebben, zijn echt niet over een maand weg." Bezemer voorziet dan ook op korte termijn stagflatie.

Ook hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ziet de tekenen. "De schokken waar we nu mee te maken hebben, doen denken aan de oliecrisis van begin jaren zeventig." Beide economen wijzen erop dat de inflatie, de mate waarin we meer moeten betalen voor producten en diensten, vóór de oorlog in Oekraïne al hoog was.

"Doorgaans leidt een hogere vraag tot een hogere prijs en komt de hogere vraag voort uit een goed draaiende economie", zegt Van Mulligen. "Nu is de situatie anders. Door de oorlog wordt het aanbod beperkt en dat drijft de prijzen verder op. Niet alleen van energie, maar ook van bijvoorbeeld graan, een belangrijke grondstof in voeding."

Door het 'afknijpen' van het aanbod, kan al een recessie in gang gezet worden, een scenario dat ook het CPB niet langer uitsluit. "Als er geen grondstoffen voorhanden zijn, kunnen fabrieken niet produceren."

De mensen die erover gaan lijken zich verslikt te hebben in de inflatie; hoe hoog die is opgelopen, maar vooral ook de periode dat die hoge inflatie aanhoudt. "De inflatie is permanent", zegt emeritus hoogleraar Sylvester Eijffinger. "En niet alleen permanent maar ook permanent hoog. Door de hogere energie- en grondstofprijzen."

Dat kan weer leiden tot een loonprijsspiraal, want werknemers willen niet te veel koopkracht verliezen en dus meer loon. Dat leidt weer tot hogere kosten voor de bedrijven en dat weer tot hogere prijzen.

Velen hadden de energiecrisis wel zien aankomen en de hogere inflatie ook. "Maar niemand had die oorlog erbij voorzien", aldus Eijffinger. "Daarvoor leek de inflatie nog semitijdelijk", zegt de Groningse hoogleraar Bezemer. "Dat wil zeggen voor een jaar of twee." Het grote gevaar van te lang hoge inflatie is het verlies aan koopkracht en dat leidt weer tot onzekerheid.

"We hadden al een fragiele economie als gevolg van de coronacrisis, waardoor bedrijven ook hoge schulden hebben, zoals huur- en belastingschulden", voegt Bezemer eraan toe. "En dan komt dit er nog eens bovenop. Veel bedrijven draaien verlies door de hoge energieprijzen."

Al met al geen vrolijke scenario's. Het CBS meldde deze week ook al dat het consumentenvertrouwen op een dieptepunt zit. "De economische gevolgen van de oorlog in Oekraïne raken ons direct en het is ook letterlijk dichtbij", zegt Van Mulligen van het CBS. "Dat kan een zelfversterkend effect hebben."

"Stagflatie hoort bij normale economische bewegingen", relativeert Bezemer van de RUG. "Wat onverlet laat dat we nu wel in uitzonderlijke omstandigheden zitten. Maar het is echt niet zo dat we nu ineens arm zijn. We zijn een heel rijk land dat dit kan opvangen. Herverdeling wordt wel urgenter."

Vooral mensen die het toch al niet breed hebben worden nu extra geraakt, en daar moet volgens Bezemer adequaat beleid op gevoerd worden. Ook Eijffinger meent dat die recessie er echt wel aan zit te komen, maar hij wijst erop dat er nog veel geld bij (een bepaalde groep) consumenten zit. "De beurzen zijn alweer herstellende en die lopen altijd voor op de reële economie."