De prijzen aan de pomp zaten de afgelopen maanden constant in een stijgende lijn, maar daar lijkt sinds kort verandering in te komen. Sinds begin deze maand gaan de prijzen van zowel benzine als diesel naar beneden, maar dus niet even fors als de olieprijs. Benzine daalde sinds 10 maart met 3 procent en diesel ging 4 procent lager, terwijl de olieprijs met 23 procent daalde.

Dat is in schril contrast met de stijging. Tussen 25 februari en 8 maart steeg de benzineprijs met 12,6 procent en kwam er 25 procent bij de dieselprijs. In diezelfde periode steeg de olieprijs 35 procent.

Dat de prijzen aan de pomp minder hard dalen dan ze zijn gestegen, komt voor een belangrijk deel door de onzekerheid die er op dit moment heerst op de oliemarkten. De Verenigde Staten hebben al aangekondigd dat ze geen Russische olie meer willen en ook in de EU gaan er stemmen op om te stoppen met olie uit Rusland. Tot de impact van die sancties duidelijk is, zal de olieprijs nog een tijd op en neer stuiteren.

"En aanbieders willen dus geen risico lopen, want op de langere termijn is de trend nog steeds stijgend", zegt Paul van Selms van consumentenplatform UnitedConsumers, dat de benzineprijzen dagelijks bijhoudt. Daarnaast houden oliebedrijven rekening met hoe consumenten omgaan met dure brandstof. Als meer mensen daardoor hun auto aan de kant zetten, blijven ze met een overschot zitten en dat vooruitzicht houdt de prijs hoog.

Maar de olieprijs maakt maar een deel uit van de totale brandstofprijs. Per liter die we tanken betalen we een deel accijnzen, een type belasting, aan de overheid. Dat is een vast bedrag en dat beweegt dus niet mee met de prijsverlagingen. Momenteel tellen die accijnzen mee voor zo'n 34 procent van de benzineprijs en 23 procent van de dieselprijs.

Om brandstof toch nog betaalbaar te houden voor de meeste mensen heeft het kabinet aangekondigd dat die accijnzen tijdelijk verlaagd worden, maar die verlaging gaat pas vanaf 1 april in. De komende twee weken zullen we daar dus nog niets van merken.

Tot slot staan oliebedrijven ook voor de klimaatuitdaging waar ze geld opzij voor moeten zetten. "Bij de productie van brandstof komt veel CO2 vrij en om dat te mogen uitstoten moeten bedrijven certificaten kopen. Uitstoot is dus niet meer gratis zoals vroeger. En daarnaast moeten ze geld ophalen om de omslag naar duurzame energie te financieren", legt ING-analist Rico Luman uit.

Inmiddels is de olieprijs overigens weer aan het stijgen en naar verwachting zullen de brandstofprijzen de komende dagen dat ook doen. Nu ook de EU erover nadenkt om geen olie meer uit Rusland te halen, nemen handelaars opnieuw hun voorzorgen voor het geval daardoor een tekort ontstaat.