Het lijkt een kwestie van tijd voordat zich in alle sectoren en beroepen personeelstekorten voordoen. Werkgeversorganisatie AWVN luidt de noodklok en pleit voor een nationaal actieplan voor de arbeidsmarkt, waaraan werkgevers, overheid en vakbonden een bijdrage leveren.

"Nu al wordt over bijna de hele linie een te hoge werkdruk ervaren: mensen werken massaal over, de kwaliteit staat onder druk en de levering van goederen en diensten komt of is al in gevaar", somt AWVN-coördinator Anne Megens op tegen NU.nl. "Bovendien krijgen werknemers door de hoge werkdruk werkstress, wat leidt tot nog meer uitval en nog hogere werkdruk. Dat is een groot gevaar."

Het lijkt wel of een grote groep werknemers ineens in een ravijn is gevallen, maar dat is volgens Megens niet zo. "Het is wel zo dat het aantal bedrijven dat te maken heeft met te weinig personeel, sinds 2017 is opgelopen van zeven op de tien destijds, tot acht op de tien in 2019 en negen op de tien nu."

De grootste boosdoeners zijn daarbij volgens AWVN vergrijzing en ontgroening, maar er is meer. "Veel werknemers zijn met pensioen gegaan of gaan dat op korte termijn. We hebben ook te maken met ontgroening; de groep jongeren die de arbeidsmarkt instroomt, wordt kleiner."

Dat is niet zomaar op te lossen. "Er staat ook nog een groep van zo'n miljoen mensen aan de kant", zegt Megens. Dat zijn mensen met 'afstand tot de arbeidsmarkt'. Voor die groep lijkt het maar niet te lukken dat vraag en aanbod elkaar vinden. "Daar zit nog wel potentieel."

Als iedereen die deeltijd werkt, meer uren gaat werken, helpt dat ook. Dat is een bekend stokpaardje van de werkgevers. "Twee tot vier uur in de week erbij, zou in de zorg alle tekorten al wegwerken", heeft AWVN becijferd. "Werkgevers hebben hier ook een schone taak in. Door bijvoorbeeld hun werknemers gewoon te vragen of ze meer uren willen werken." Dat gebeurt vaak niet.

'Ook mensen die mensen werven raken op'

Wel vragen werkgevers steeds vaker aan personeelsleden of zij nog iemand kennen die bij het bedrijf zou willen werken. "En daar stellen ze dan een financiële beloning tegenover." Het werkt kennelijk, want veel werkgevers doen het en het is nodig ook. "Want ook de mensen die mensen zoeken, zoals van HR, zijn straks niet meer te vinden."

Ook betalen werkgevers het personeel meer, zowel mensen die al in dienst zijn als nieuwe aanwas. De werknemersvertegenwoordigers zouden in de cao-overleggen meer aandacht moeten hebben voor de langere termijn en voor andere manieren om werk aantrekkelijk te maken dan meer geld.

De overheid zou volgens de werkgevers een duit in het zakje kunnen doen door bijvoorbeeld de belasting op arbeid te verlagen voor werknemers, het makkelijker te maken om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in te zetten en drempels voor zijinstromers of mensen met buitenlandse diploma's te verlagen.

Vakbond CNV noemt de oproep van de werkgeversvereniging "huichelachtig" en refereert daarbij aan het stukgelopen overleg bij de cao-onderhandelingen in de metaalsector. "De werkgevers herhalen allerlei ideetjes. Ga de mensen eerst maar eens meer betalen. Zorg dat ze hun koopkracht behouden."