De VS heeft al jarenlang een torenhoge staatsschuld. Momenteel bedraagt deze 28,4 biljoen dollar ofwel 28.400 miljard. De VS kent echter een maximum aan schuld dat de overheid mag aangaan. Dat maximum is 28,5 biljoen dollar (bijna 24,1 biljoen euro) en dat punt is dus bijna bereikt. De Democratische president Joe Biden en zijn partij willen een verhoging van dat maximum. Dit moet de president ruimte geven om zijn plannen op het gebied van onder andere klimaat, onderwijs en infrastructuur door te voeren. Hiermee zijn biljoenen dollars gemoeid.

De andere grote partij in de VS, de Republikeinse partij, wil echter niet meewerken aan een verhoging van het schuldenplafond. Ze zien niets in de plannen van Biden. Zo zei de prominente Republikein Mitch McConnell donderdag: "Als de Democraten deze onverantwoorde uitgaven zonder onze input willen doorzetten, zullen ze dat ook zonder onze hulp moeten doen."

De Democraten kunnen de verhoging zonder de Republikeinen doorvoeren. Ze hebben een meerderheid in zowel de Senaat als het Huis van Afgevaardigden (de Amerikaanse tegenhangers van de Eerste en Tweede Kamer). Maar die meerderheid is minimaal en het is niet 100 procent zeker dat alle Democraten zullen instemmen met de verhoging van het schuldenplafond. Bovendien willen de Democraten de maatregel liever mét steun van de Republikeinen invoeren.

De Democraten wijzen erop dat de Republikeinen deels schuldig zijn aan de hoge staatsschuld. Dit omdat de vorige - Republikeinse - president Donald Trump belastingen heeft verlaagd. Daardoor kwam er minder geld in de schatkist en moest de overheid extra geld lenen. Daarnaast benadrukken de Democraten dat ze wel hebben meegewerkt aan een tijdelijke opschorting van het schuldenplafond toen Trump nog president was in 2019. Deze opschorting liep overigens eind vorige maand af.

Als er geen akkoord komt, moet de Amerikaanse overheid snijden in de uitgaven. Dit betekent dat minder belangrijke overheidsdiensten dichtgaan of moeten doordraaien met minder personeel. Dan kan het gaan om bijvoorbeeld grenswachters, gevangenispersoneel en medewerkers van de kustwacht, maar ook om personeel van ruimtevaartorganisatie NASA of medewerkers van natuurparken. De maatregel blijft overigens beperkt tot overheidsdiensten en is dus anders dan de lockdowns die zijn ingesteld vanwege de pandemie, waarbij bijvoorbeeld ook winkels en horeca de deuren tijdelijk moesten sluiten.

Alleen al in de laatste tien jaar zijn overheidsdiensten drie keer gesloten vanwege onenigheid over de staatsschuld. Voor het laatst gebeurde dit in de winter van 2018/2019. Deze sluiting duurde vijf weken en was de langste in de geschiedenis. Vele honderdduizenden ambtenaren kwamen toen onbetaald thuis te zitten. De kosten van de maatregel worden geschat op 11 miljard dollar. De eerdergenoemde opschorting van het schuldenplafond maakte daar toen een einde aan.

Het geruzie over de schulden brengt nog een ander probleem met zich mee. Op dit moment wordt de Amerikaanse overheid als zeer kredietwaardig gezien. Daardoor kan de VS relatief goedkoop geld lenen. Deze kredietwaardigheid kan in het geding komen door de onenigheid, waardoor geld lenen duurder wordt. Volgens sommige marktkenners zou dit een drama zijn voor de Amerikaanse economie. Zo ver is het dus nog niet. De partijen hebben nog enkele weken om tot een akkoord te komen. Of dat ook lukt, is maar de vraag. Zowel de Democraten als de Republikeinen lijken vooralsnog voet bij stuk te houden.