Vakbonden en werkgevers hebben een akkoord over de hervorming van de arbeidsmarkt bereikt. Nulurencontracten moeten worden afgeschaft en het sluiten van vaste contracten moet voor werkgevers aantrekkelijker worden gemaakt. Zzp'ers moeten minimaal "30 à 35 euro per uur" gaan verdienen, anders moet de werkgever voor de rechter bewijzen dat er geen sprake is van een verkapt dienstverband.

Het akkoord, dat woensdag wordt voorgesteld in een advies van de Sociaal-Economische Raad (SER), lekte dinsdag al in hoofdlijnen uit, en is nu in zijn volledigheid gepresenteerd.

Het advies bouwt voort op de commissie-Borstlap. Die commissie, onder leiding van voormalig topambtenaar Hans Borstlap, presenteerde vorig jaar in opdracht van het kabinet een rapport over de arbeidsmarkt. De commissie wil met name de werkomstandigheden voor zelfstandigen en flexwerkers verbeteren, en daar draait het akkoord ook grotendeels om.

Het akkoord moet nog goedgekeurd worden door de verschillende achterbannen. Dat zal over twee weken gebeuren.

Tijdelijke contracten: einde aan omzeiling via pauze

De sociale partners willen af van de "permanente tijdelijkheid van werk bij dezelfde werkgever" door de onderbrekingstermijn te laten vervallen. Zo wordt het dus niet meer mogelijk om een vast contract te omzeilen door na een aantal tijdelijke contracten een pauze in te lassen. Alleen voor studenten en seizoensarbeiders zal dit nog mogelijk zijn. Die krijgen een onderbrekingstermijn van respectievelijk zes en drie maanden.

Nulurencontracten moeten worden afgeschaft en worden vervangen door basiscontracten met ten minste een urennorm per kwartaal. Daardoor is het loon van de werknemer voorspelbaarder. Alleen studenten kunnen wel aangenomen worden met een soort van oproepcontract.

Uitzendarbeid wordt ingeperkt

Ook voor uitzendarbeid willen de sociale partners nieuwe regels invoeren. Werkgevers mogen iemand maar maximaal drie jaar met een uitzendcontract laten werken. Dat is nu nog 5,5 jaar.

Ook moet het pensioen voor uitzendkrachten groeien naar een "marktconform niveau" en moet er een zogenoemde Code Verantwoord Arbeidsmarktgedrag komen, die een aantal hoofdlijnen vastlegt en bindend is voor zowel werkgevers als werknemers.

Zelfstandigen: minimumbedrag en verplichte verzekering

Wie gebruik wil maken van de diensten van een zelfstandige, moet die minimaal "30 à 35 euro per uur" betalen. Anders geldt er een zogenoemd rechtsvermoeden van werknemerschap, aldus de sociale partners. Verdient een zzp'er minder, dan is het aan de werkgever om het tegendeel te bewijzen voor de rechter.

Verder wordt de fiscale zelfstandigenaftrek afgebouwd en worden zzp'ers verplicht zich te laten verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Voor zelfstandige ondernemers die risico lopen met eigen investeringen komen er wel extra fiscale maatregelen. En er komt een soort van sociale zekerheid voor zelfstandigen naar het voorbeeld van de Tozo-steun.

Vaste contracten aantrekkelijker door verkorting arbeidsduur

Ten slotte komen de onderhandelaars nog met een aantal manieren om het afsluiten van contracten voor onbepaalde tijd aantrekkelijker te maken. Zo wordt het voor bedrijven mogelijk om de arbeidsduur van alle werknemers tijdelijk met 20 procent te verkorten in een situatie die anders tot ontslagen zou hebben geleid. Het loon moet dan wel volledig worden doorbetaald, maar het bedrijf is voor 75 procent van die loonkosten verzekerd door de overheid.

Daarnaast komen er prikkels om mensen te laten doorstromen van een flexibel contract naar een contract voor onbepaalde tijd is er een inkomensgarantie bij ziekte, arbeidsongeschiktheid of zogenoemd maatschappelijk verlof, zoals geboorteverlof. Bij ziekte loopt het contract nog twee jaar door en wordt het volledige loon uitbetaald door de verzekeringsmaatschappij.