De Nederlandse regering heeft in 2017 achter de schermen de diplomatieke contacten met Rusland weer aangehaald. Hoge ambtenaren van het ministerie van Economische Zaken en Buitenlandse Zaken zouden in het geheim meerdere keren naar het Kremlin zijn afgereisd om over het controversiële Nord Stream II-project te spreken. Dat schrijven Follow The Money en The Investigative Desk dinsdag.

De Nederlandse regering verzweeg de afgelopen jaren de diplomatieke reizen naar Moskou voor de Tweede Kamer. Toen de Kamer eind 2019 van minister Stef Blok antwoord kreeg op vragen naar de bilaterale contacten met Rusland, sprak hij geen enkele keer over de werkgroep die een paar weken later naar Moskou zou afreizen om over het Nord Stream II-project te praten, een gaspijplijn in aanbouw. Nederland bevroor in 2014 juist de diplomatieke banden met Rusland na het neerhalen van MH17.

De onderzoeksplatforms hebben documenten van het Russische ministerie van Energie in handen waar over het hernieuwde contact tussen Rusland en Nederland wordt gesproken. Daarin worden ook fotocollages met hoge Nederlandse afgezanten gedeeld. Het Russische ministerie spreekt in de documenten onder meer over de "grote gedeelde belangen op het gebied van energie".

Blok heeft Kamer 'impliciet' geïnformeerd, stellen de ministeries

De ministeries laten in een reactie op het onderzoek aan Follow The Money en The Investigative Desk weten dat Nederland het initiatief nam tot het hernieuwde contact. Wat de aanleiding daarvoor was, zeggen ze niet. Daarnaast geven ze aan dat bilaterale ontmoetingen op ambtelijk niveau doorgaans niet aan de Kamer gerapporteerd worden.

In een Kamerbrief van afgelopen februari over de de Nederlandse energieafhankelijkheid zou minister Blok tussen de regels hebben gemeld dat "functionele samenwerking met Rusland ook betekent dat daar waar nodig dialoog wordt gevoerd", aldus de woordvoering.

Kamerleden die met de onderzoekers gesproken hebben, vinden dat Blok op z'n minst aangerekend kan worden dat hij de Kamer onvolledig geïnformeerd heeft.

Shell hielp mee om contacten op gang te krijgen

De bedrijven die de politieke contacten weer op gang kregen, zijn onder meer de Russische gasgigant Gazprom en het Nederlands-Britse Shell. Die bedrijven zijn betrokken bij de aanleg van Nord Stream II, een gaspijplijn die de capaciteit van de bestaande Nord Stream-gaspijplijn onder de Oostzee verdubbelt.

Shell heeft de onderzoekers voor een reactie op het verhaal doorverwezen naar het voor dit project opgezette bedrijf Nord Stream 2 AG. Dat liet zich vervolgens alleen uit over de economische waarde van het project.

Landen als Duitsland en Nederland zien het project als een mooie kans op een grotere directe energietoevoer vanuit Rusland. Oost-Europese landen zijn juist tegen het project. Ze zijn bang dat hun positie daardoor ondermijnd wordt, omdat ze dadelijk minder belangrijk worden voor gasleveringen vanuit Rusland naar het westelijke deel van Europa.