Duizenden ouders hebben hun eigen bijdrage voor de kinderopvang nog steeds niet terug. Door de coronacrisis waren de kinderopvangcentra voor de meeste kinderen tijdelijk gesloten. Het kabinet riep toen op om de opvang wel te blijven betalen, en beloofde dat alle ouders daar compensatie voor zouden krijgen, maar voor een relatief kleine groep ouders is het nog altijd onduidelijk of ze hun geld terugkrijgen.

Zo'n drieduizend ouders hebben zich gemeld bij BOinK, de belangenvereniging voor ouders in de kinderopvang. Maar die vereniging schat dat er in totaal ongeveer vijfduizend ouders zijn die het geld, soms duizenden euro's, nog niet hebben teruggekregen.

Het gaat om ouders die geen kinderopvangtoeslag krijgen. Bijna alle ouders die hun kinderen naar de kinderopvang of een gastouder brengen, krijgen kinderopvangtoeslag, ongeacht hun inkomen. Maar in specifieke situaties vervalt dat recht, bijvoorbeeld als een van de ouders niet werkt.

Gegevens niet bekend

Een woordvoerder van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zegt dat er nog niet is besloten of het voor deze groep ouders wenselijk is dat ze de eigen bijdrage krijgen terugbetaald. Daarnaast zegt hij dat deze ouders niet in beeld zijn bij de overheid. De Belastingdienst heeft gegevens van de ouders die wel kinderopvangtoeslag krijgen, en die gegevens zijn gebruikt om de eigen bijdrage terug te betalen. Maar de gegevens van ouders die de toeslag niet krijgen, zijn dus niet bekend.

Voorzitter van BOinK Gjalt Jellesma begrijpt daar niets van. "Het kabinet beloofde dat alle ouders hun geld terug zouden krijgen. Die belofte is niet voor andere uitleg vatbaar", zegt hij tegen NU.nl.

Daarnaast zegt hij dat BOinK heeft aangeboden om de gegevens van de ouders aan te leveren aan het ministerie, zodat ze de ouders makkelijker kunnen terugbetalen. Volgens de woordvoerder "kan en mag de enquête van BOinK in het kader van privacybescherming niet gebruikt worden", maar privacyjurist Jeroen Terstegge ontkracht dat. Hij zegt dat het ministerie de gegevens niet hoeft te weigeren op basis van de AVG, de privacywet die in 2018 werd ingevoerd.

'Terugbetalen kost overheid 5 miljoen euro'

Uit cijfers die BOinK verzamelde blijkt dat het grootste deel van de ouders dat het geld nog niet terug heeft gekregen, geen recht op kinderopvangtoeslag heeft omdat een van de twee ouders niet werkt. Daarnaast zijn er nog een paar honderd ouders die allebei geen werk hebben of die expat zijn. Er is ook een groep van ongeveer tweehonderd ouders die er bewust voor kiest om geen toeslag te krijgen.

In juni becijferde het CBS dat ouders gemiddeld 500 euro aan eigen bijdrage terugkrijgen. Dat geld is al betaald aan ongeveer 570.000 ouders die de kinderopvangtoeslag ontvangen. BOinK schat dat het de overheid in totaal maximaal 5 miljoen euro kost om de andere ouders hun geld terug te betalen.

Geen recht op toeslag door arbeidsongeschiktheid

Nicole* is een van de ouders die het geld nog niet terug heeft. Zij en haar partner hebben geen recht op kinderopvangtoeslag omdat haar man een type uitkering van het UWV krijgt waarbij dat recht vervalt. Hij is volledig afgekeurd omdat hij een posttraumatische stressstoornis heeft. "Hij heeft een oorlogsverleden", vertelt Nicole.

De kans dat hij ooit weer herstelt is klein en hij kan niet zelfstandig zorgen voor de vierjarige dochter die ze samen hebben. Om toch genoeg geld te verdienen, werkt Nicole fulltime als directiesecretaresse en heeft ze een eigen bedrijf. Hun dochter gaat drie dagen per week tijdens de lunchpauze en na school naar een gastouder.

"Daar betalen we tussen de 300 en 400 euro per maand voor. Al vier jaar betalen de kinderopvang uit eigen zak, ik heb nooit enige tegemoetkoming gekregen. Dat heb ik vaak besproken bij de Belastingdienst, het UWV en de gemeente, maar we vallen gewoon precies tussen wal en schip."

Dat ze het geld nog niet terug hebben gekregen, maakt haar boos. "Ze hebben geen idee wat ze aanrichten. Gelukkig kan ik het financieel bolwerken, maar het valt niet mee, en dan komt dit er ook nog bovenop."

'Ik snap niet waarom het onderscheid wordt gemaakt'

Ook Angelique Madho wacht nog steeds op het geld. Zij en haar partner hebben een tienjarige dochter die naar de voor- en/of naschoolse opvang gaat. Daar zijn ze ongeveer 100 euro per week aan kwijt. Ze hebben er zelf voor gekozen om geen kinderopvangtoeslag te krijgen. "Wij vinden dat als we het zelf kunnen betalen, we niet bij de overheid moeten aankloppen voor hulp", zegt ze.

Zelf werkt ze drie dagen per week bij het Paleis van Justitie in Den Bosch en haar partner werkt zes dagen per week in de bouw. Financieel levert het geen problemen op dat ze het geld nog niet terug hebben, maar Angelique is er wel teleurgesteld om. "Op televisie werd verteld dat alle ouders worden gecompenseerd. Wij zijn ook ouders, maar vallen toch buiten de boot. Dat vind ik niet eerlijk, ik snap niet waarom het onderscheid wordt gemaakt."

Pas recht op toeslag na peildatum

Op een oproep van NU.nl reageerden nog veel meer ouders die het geld niet hebben teruggekregen. Een vrouw schrijft dat zij en haar man in maart uit elkaar zijn gegaan en dat ze sindsdien recht heeft op kinderopvangtoeslag. Maar omdat de scheiding pas eind april was verwerkt en de peildatum op 8 april lag, heeft ze de 700 euro die ze voor de kinderopvang heeft betaald, nog niet teruggekregen.

Een andere moeder reageert dat haar kinderen op 12 april zijn gestart op de buitenschoolse opvang. Hoewel haar kinderen er toen nog niet heen konden, betaalde zij er wel voor. Maar omdat de kinderen pas na de peildatum zijn gestart, heeft ze nog niets teruggekregen. En een vader schrijft dat hij en zijn vrouw geen compensatie hebben gehad omdat zijn vrouw een oproepcontract heeft. Hierdoor hebben zij geen recht op kinderopvangtoeslag en zijn zij ongeveer 2.000 euro kwijtgeraakt.

BOinK roept het ministerie op om alle ouders alsnog te compenseren. "Deze ouders kosten de overheid normaal gesproken geen geld", zegt Jellesma. "Sommigen van hen zitten in een lastig parket en moeten alles zelf opknappen. Laat deze ouders niet in de kou staan."

*Nicole is niet de echte naam van de geïnterviewde. We hebben op haar verzoek een andere naam gebruikt. Haar echte naam is bekend bij de redactie.