"We hebben onderzocht of supermarkten transparant zijn en de verantwoordelijkheid nemen voor de manier waarop in ontwikkelingslanden arbeidsrechten worden gerespecteerd, kleinschalige boeren welvarend kunnen zijn en de vrouwen die ons eten produceren rechtvaardig worden behandeld", aldus de maatschappelijke organisatie.

Opvallend is dat prijsvechter Lidl nog het best scoort in de lijst met Jumbo, Albert Heijn (AH), Aldi en PLUS. De eerstgenoemde keten krijgt een waardering van 32 procent, terwijl de anderen achtereenvolgens 23, 19, 18 en 9 procent behalen. Iedere keten is erop vooruitgegaan, hoewel dat maar om enkele procenten gaat bij PLUS en AH.

De eerste stap is om transparant te zijn en onderzoek te doen naar misstanden. Vervolgens kan hier met beleid iets aan worden gedaan, legt mensenrechtenexpert Charlotte Vollaard van Oxfam uit. "Het wordt tijd dat Nederlandse supermarkten dit proces gaan versnellen."

Er worden namelijk tot nu toe vooral kleine stappen gezet. Zo is Albert Heijn begonnen met het openbaar maken van een wereldkaart met daarop alle leveranciers en belooft Lidl om voortaan drie keer per jaar een onderzoek te publiceren over de risico's binnen een productgroep. "Pas als supermarkten ook een plan van aanpak publiceren en hun toezeggingen op een transparante manier gaan uitvoeren, kunnen ze een voldoende halen", zegt Vollaard.

"Er is nog veel werk aan de winkel voor er geen uitbuiting meer in de schappen ligt", zegt Vollaard. "Dat alles niet in één keer onder de loep genomen kan worden snappen we, maar het is wel belangrijk dat supermarkten overkoepelend beleid gaan voeren en hun verantwoordelijkheid nemen."

Volgens Oxfam kan de overheid ook een cruciale rol spelen in het eerlijker maken van het supermarktassortiment. Wetgeving zorgt ervoor dat mensenrechtenbeleid niet langer vrijblijvend is. Vollaard: "Er is meer nodig dan vrijwillige convenanten. Onze ranglijst laat zien dat verbetering anders erg langzaam gaat."