Wat is de EU-begroting eigenlijk?

De EU-begroting, ook wel het Meerjarig Financieel Kader (MFK) genoemd, is de portemonnee van Brussel. Het legt voor zeven jaar vast wat de EU mag uitgeven. Hiervan worden onder meer subsidies aan boeren, het studentenuitwisselingsproject Erasmus+ en projecten die klimaatverandering tegen moeten gaan betaald.

De dikte van de portemonnee is gebaseerd op de omvang van de economie van de Europese Unie. De huidige begroting, die in 2014 geïntroduceerd werd, bestaat uit 1 procent van de omvang van de Europese economie en is in totaal 1.087 miljard euro. Dit geld komt voor het grootste deel bij de lidstaten zelf vandaan, via de zogeheten afdrachten.

Deze afdrachten dreigen nu omhoog te gaan. De Europese Commissie heeft gezegd dat de nieuwe begroting, die van 2021 tot en met 2027 loopt en waar nu over onderhandeld wordt, moet groeien naar 1,11 procent. Dit komt neer op een begroting van 1.279 miljard euro.

Is het kabinet het hier mee eens?

Nee, zeker niet. Het kabinet is van mening dat de omvang van de Europese begroting niet toe moet nemen, maar juist moet afnemen vanwege het vertrek van een grote speler: het Verenigd Koninkrijk.

Ook betaalt Nederland al meer aan de EU dan het uit subsidies ontvangt, vandaar dat het kabinet niet zo happig is om nog meer geld over te maken naar Brussel.

Nederland gaat in de nieuwe situatie meer betalen hè?

Ja, dat lijkt vrijwel zeker. Het staat echter nog niet vast hoe groot die stijging zal zijn. Dinsdag lekten er cijfers uit Den Haag waaruit bleek dat de Nederlandse bijdrage aan de EU met 62,5 procent gaat stijgen naar 13 miljard euro. Ook Duitsland zou in de nieuwe begroting flink meer gaan betalen: voor de Duitsers zou de afdracht zelfs met 120 procent stijgen.

Deze cijfers kloppen echter niet, stelde Eurocommissaris van Begrotingszaken Günther Oettinger een dag later in harde woorden. "Fake news", noemde hij het, "leugenachtige horrorcijfers". Nepnieuws dus, aldus Brussel.

Hoe is dit nepnieuws?

Nederland behoort al jaren samen met Duitsland, Oostenrijk, Zweden en Denemarken tot de grootste critici van hogere EU-uitgaven. De groep wordt daarom ook de 'Frugal Five' genoemd, de Zuinige Vijf. Het is bij iedere ronde onderhandelingen dus een gevecht om de stijging van de afdracht zo beperkt mogelijk te houden.

Een van de wapens die in dit gevecht worden gebruikt, is het lekken van de meest ongunstige scenario's, zoals afgelopen week gebeurde. Zo willen landen als Nederland en Duitsland aan Brussel een signaal afgeven dat ze te veel betalen, maar ook de mensen doen geloven dat de Europese Unie een geldwolf is die alleen méér en méér geld wil.

Eurocommissaris Oettinger reageert fel op de door Duitsland en Nederland gelekte cijfers. (Foto: Reuters)

Maar wat klopt er dan niet aan de cijfers?

Volgens de gelekte cijfers stijgt de Nederlandse bijdrage tussen 2021 en 2027 met 62,5 procent naar ongeveer 13 miljard euro. Dat houdt in dat de huidige bruto afdracht op 8 miljard euro ligt.

Dit klopt al niet. Hier is namelijk het bedrag dat Nederland namens de EU int aan douanegelden bij opgeteld, zo'n 3 miljard euro. Een boekhoudkundig trucje, want het geld is natuurlijk niet van ons. De huidige bruto afdracht ligt dus al meer richting de 5 miljard euro.

Hoe zit het dan wel?

Gert-Jan Koopman, directeur-generaal Begroting bij de Europese Commissie, was afgelopen week in de Tweede Kamer om de EU-portemonnee toe te lichten. Volgens Koopman, geciteerd door NRC, ligt de afdracht van Nederland in 2020 op 5,2 miljard euro. Dit stijgt in 2027 naar 7,7 miljard euro. Flink lager dus dan de gelekte cijfers van het kabinet, maar alsnog een stijging van zo'n 48 procent.

De Nederlandse afdracht zou om een paar redenen stijgen. De korting van ongeveer 1 miljard euro die ons land al jaren ontvangt, wordt waarschijnlijk afgeschaft. We kregen deze korting, omdat we als land meer bijdragen aan de EU dan direct ontvangen.

Daarbij is de Nederlandse (en Europese) economie in de afgelopen zeven jaar gegroeid, dus is het logisch dat de bijdrage stijgt: 1 procent van het Europese bbp in 2014 is minder dan hetzelfde stukje bbp in 2021.

Hoeveel gaan we dan echt betalen?

Dat valt nog niet te zeggen, omdat er nog steeds over onderhandeld wordt. Waarschijnlijk zal er, zoals we van Europa gewend zijn, een compromis uit rollen. Geen 13 miljard euro, zoals het ministerie lekte, maar een stijging van de portemonnee van Brussel zal er wel komen.