De risico's op de huizenmarkt zijn de afgelopen jaren toegenomen door gestegen prijzen en risicovol gedrag van kopers. Dat vertelde Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB), dinsdag aan journalisten na de presentatie van een rapport over de financiële stabiliteit.

DNB maakte dinsdagochtend bekend dat zes Nederlandse banken meer bufferkapitaal in huis moeten hebben voor de hypotheken die zij op de balans hebben. In totaal moeten zij 3 miljard euro extra kapitaal tegenover de hypotheken zetten voor het geval de hypotheken niet terugbetaald worden.

Nederlandse banken houden vergeleken met banken in het buitenland relatief weinig vermogen aan voor de hypotheken die ze op de balans hebben; dat is omdat Nederlanders in het algemeen ook netjes aan de eisen van hun hypotheek voldoen.

Dat effect van de huizenprijsdaling is echter ook op een andere manier te zien, merkt Knot op. Wanneer huishoudens te maken hebben met een huis dat onder water staat, gaan ze op andere uitgaven besparen.

Op hoogtepunt van de crisis stond een derde van de huizen onder water

Dit was ook zichtbaar na de financiële crisis. Iets meer dan een derde van de huizen stond op het hoogtepunt onder water. "Dat betekent dat consumenten gaan knijpen op hun consumptie omdat ze namelijk extra besparingen willen doen om uit die onderwatersituatie te komen."

Wanneer die consumenten minder uitgeven, voelen bedrijven dat in hun portemonnee en krijgen banken te maken met ondernemingen die in financiële problemen komen, aldus Knot. "Daar hebben de banken veel meer last van, want dat betekent dat de totale bedrijvigheid in de economie afneemt en dan moeten ze allerlei voorzieningen treffen op alle andere exposures in de economie."

"Dit maakt in ieder geval de banken steviger op het moment dat er onheil uit de woningmarkt kan komen. Het vermindert niet de kans op onheil uit de woningmarkt zelf."

Hoge hypotheken ten opzichte van inkomen

Knot kan niet zeggen hoe groot die kans is, maar hij wijst wel op bijvoorbeeld de hoge hypotheken ten opzichte van inkomens in de grote steden. Die bevinden zich boven de niveaus van de vorige piek.

"Dat zijn wel indicatoren dat op een bepaald moment de grens bereikt is van wat mensen nog kunnen betalen", zegt Knot. De trend keert volgens de DNB-president wanneer financieringslasten van woningen niet meer gefinancierd kunnen worden door verdere huizenprijsstijgingen. "Wanneer dat gaat gebeuren, weet ik ook niet, maar ik probeer wel de kwetsbaarheid te omschrijven", sluit de DNB-president af.