In de afgelopen zes weken vielen er in Amsterdam vier doden door ongevallen met een Uber-chauffeur. Deze week raakte bij een incident ook een zesjarig meisje zwaargewond. Vijf vragen over verkeersveiligheid en Uber.

Hoe onveilig is de werkwijze van Uber op de weg?

Uber-chauffeurs zijn constant in de weer met een app op hun telefoon. Tegen het einde van een rit wordt de volgende klant alweer aangeboden, volgens Rens Lieman, journalist en auteur van het boek Uber voor Alles. "Hierdoor moeten chauffeurs al rijdend de app raadplegen en bedenken of ze de rit lucratief genoeg vinden om de klus te accepteren."

Een andere perverse prikkel om haastig te werken is de betaling per klus en niet per uur. Om meer te werken, zet Uber allerlei trucjes in. Zo hield het bedrijf eind vorig jaar een challenge. Vanaf de 51e rit hoefden chauffeurs de commissie van 25 procent niet af te dragen. "Iedereen was vooral heel druk bezig die vijftig ritten te halen, om daarna zo veel mogelijk te verdienen", zegt journalist Jeroen van Bergeijk, die vijf maanden als taxichauffeur voor Uber werkte en daarover het boek Uberleven schreef.

Rijden reguliere taxi's niet net zo onveilig?

Nee, denkt Van Bergeijk. Uber-chauffeurs zijn volgens hem een stuk jonger, vaak begin twintig. Ze hebben minder rijervaring en rijden roekelozer. Van Bergeijk vertelt over de appgroep met chauffeurs, waarin regelmatig screenshots van de vele gemaakte uren en foto's van net opgestoken joints voorbijkwamen. Uber doet volgens hem niets aan die schadelijke cultuur. "Ze zouden zo veel meer moeite kunnen steken in de screening, begeleiding en scholing van chauffeurs. Nu gebeurt er niets; er is een ratingsysteem van klanten en af en toe een berichtje."

Hoe dominant is Uber op de taximarkt?

Dat is lastig om te zeggen, want Uber geeft die cijfers niet vrij. In 2018 reden bijna vierduizend vergunde taxi's over de Amsterdamse straten. Daarvan rijdt ongeveer de helft voor Uber.

Gelden voor Uber-chauffeurs andere regels?

Chauffeurs van reguliere taxibedrijven worden vaak zwaarder gestraft, bijvoorbeeld met een schorsing, voor relatief kleine overtredingen. Terwijl een Uber-bestuurder vaker wegkomt met een geldboete, volgens Lieman. Uber-chauffeurs werken officieel niet voor een taxibedrijf, maar vallen onder de bel- en bestelmarkt. Ze hebben hetzelfde diploma en dezelfde vergunning nodig om passagiers te vervoeren, moeten zich ook aan de rust- en rijtijdenregels houden, maar vallen wel onder een andere regelgeving.

Uber wil er 'alles aan doen om de verkeersveiligheid te verbeteren'. Hoe geloofwaardig is dat?

Niet, vindt Van Bergeijk. Uber doet precies wat de wet voorschrijft, maar zet geen stap extra. Toen een Uber-chauffeur in maart 2017 een jonge vrouw doodreed, hield het bedrijf enige verantwoordelijkheid af. Het sprak van "chauffeurs die de Uber-app gebruiken" en niet in dienst maar "partners" zijn.

Inmiddels is die houding iets gekanteld en neemt Uber schoorvoetend verantwoordelijkheid. Nadat begin december een aangereden voetganger overleed, begrensde het bedrijf binnen drie dagen de rijtijd. Van Bergeijk: "Ze waren er steeds 'mee bezig', terwijl het een jaar eerder al ingevoerd was in Londen. Na de aanrijding was het plots binnen drie dagen geregeld."

Uber reageert: "We hebben maandag 14 januari een constructief gesprek met wethouder in Amsterdam Sharon Dijksma gehad en hopen in de komende maanden tot concrete stappen te komen om de verkeersveiligheid te verbeteren. We nemen dit serieus en willen hiermee laten zien dat wij de verantwoordelijkheid nemen om een goede partner voor Amsterdam te zijn."