Achtergrond Wie zijn de 'Gele Hesjes' en waarom gaan ze de straat op?
Op meerdere plaatsen liepen de demonstraties dit weekend en de afgelopen dagen uit de hand. Zo kwam het tot conflicten met politieagenten bij de Champs-Elysées in Parijs. Bij Rouen zou een auto door de barricade van de 'Gilets Jaunes' heen zijn gereden en in Pau moest de politie ingrijpen toen een automobilist boos op de demonstranten afging.
Door de onrust zijn er tot dusver twee doden en honderden gewonden gevallen, verklaarde het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken eerder.
De acties zijn uitgeroepen door Franse maatschappelijke bewegingen. Actievoerders organiseren zich met behulp van oproepen via sociale media. Ze trekken de felgele hesjes aan om te laten zien dat zij een eenheid vormen.
De demonstranten houden de regering verantwoordelijk voor de stijging van de brandstofprijzen door de invoering van een speciale groene belasting. Zij eisen dat de overheid de verhoging van de accijnzen op benzine en diesel terugdraait.
Een comité van acht Fransen heeft als vertegenwoordiging van de protestbeweging een eisenpakket ingediend. Ze willen onder meer een belastingverlaging, een afschaffing van de senaat, een daling van de werknemersbijdrage en een verhoging van de pensioenen.
Breed gedeelde frustratie over Macron
Volgens Franse analisten komt de protestbeweging voort uit een breed gedeelde frustratie over Macron, die bezig is hervormingen door te voeren om de economische groei te stimuleren. De brandstofverhoging is voor veel Fransen nu de spreekwoordelijke druppel.
"We werken als slaven en op een gegeven moment is het genoeg. We hebben geen leven, we overleven alleen maar", zei een 27-jarige demonstrant tegen persbureau AFP. Anderen vertellen bijvoorbeeld niet meer, of bijna niet meer, rond te kunnen komen.
Volgens een opiniepeiling van de Franse krant Le Journal du Dimanche vindt 62 procent van de ondervraagde lezers koopkracht belangrijker dan een snelle overgang naar hernieuwbare energie. Dezelfde krant peilde ook dat de populariteit van Macron inmiddels met 4 procentpunten is gedaald tot 25 procent.
Toch lijken de hervormingen van Macron zich uit te gaan betalen. Het Franse statistiekbureau Insee verwacht in het laatste kwartaal van dit jaar een stijging van de koopkracht van 0,4 procent. De totale toename van de koopkracht zou daarmee dit jaar uitkomen op 1,6 procent.
Belastingen op brandstof blijven stijgen
De dieseltaks in Frankrijk werd begin dit jaar verhoogd met 7,6 cent (exclusief btw). In de plannen van de nieuwe regering-Macron staat dat de belastingen op brandstof blijven stijgen tot 2022, te beginnen met een verhoging in januari van 6 cent op diesel en 3 cent op benzine.
In oktober betaalden Fransen aan de pomp gemiddeld 1,56 euro voor 1 liter benzine in plaats van 1,24 euro een jaar eerder. In dezelfde periode ging de literprijs van diesel van gemiddeld 1,24 euro naar ongeveer 1,52 euro. In totaal steeg dit jaar de accijns op diesel met 14 procent en de accijns op benzine met 7,5 procent.
Franse regering houdt voet bij stuk
De Franse regering houdt voet bij stuk en stelt dat de groene belasting maar een deel van de prijsstijgingen veroorzaakt. De stijgingen zouden voor ongeveer 80 procent worden veroorzaakt door prijzen op de oliemarkt.
De Franse begrotingsminister Gerald Darmanin zei dat de regering snapt dat mensen niet blij zijn met de hoge benzinetarieven, maar liet weten dat diezelfde regering "de plicht heeft" om Frankrijk minder afhankelijk van olie te maken.
De Franse premier Edouard Philippe noemde de protesten onacceptabel en zei dat de overheid niet zal buigen voor de demonstranten. Hij zei dat andere belastingverlagingen de totale lasten van belastingbetalers juist hebben verminderd.
Macron heft liever belasting op brandstof dan op arbeid
Macron zegt te begrijpen dat de Fransen zich zorgen maken om hun koopkracht, maar hij zegt ook "liever belasting te heffen op brandstof dan op arbeid".
"Dezelfde mensen die gruwelen van een hogere belasting op brandstoffen, zijn ook degenen die vragen om schonere lucht, omdat hun kinderen ziek worden door luchtvervuiling", voegde hij daar later aan toe.
De Franse president liet in de Franse krant La Voix du Nord wel weten bereid te zijn mee te werken aan een compensatieregeling voor mensen die in de provincie wonen en dagelijks ver moeten rijden naar hun werk in de stad.