Een ruzie tussen de Europese Commissie en de Italiaanse regering gaat waarschijnlijk een nieuw hoofdstuk in. Een deadline voor dinsdagmiddag om een nieuwe begroting in te dienen heeft de Italiaanse regering aan zich voorbij laten gaan. Voor Italië dreigen sancties.

De Europese Commissie gaf de Italiaanse regering tot 13 november de tijd om met nieuwe plannen te komen, nadat Italië zich niks aantrok van eerder commentaar.

Vooral vicepremiers Luigi Di Maio en Matteo Salvini, voormannen van respectievelijk de Vijfsterrenbeweging en de Lega, hebben de afgelopen weken opnieuw laten weten niks te moeten hebben van de bemoeienis van Europa. Zo benadrukte Di Maio vrijdag nog dat hij beloftes aan het Italiaanse volk had gedaan over de invoering van allerlei maatregelen en dat hij hier niet op kon terugkomen.

“'Ik vind het heel onwaarschijnlijk dat ze die 2,4 procent aanpassen'”
Maartje Wijffelaars, econoom

Alleen minister van Financiën Giovanni Tria heeft geprobeerd toenadering te zoeken. Zo heeft Tria naar verluidt een plan voorgesteld om de begrotingsuitgaven aan de economische groei te koppelen. Zo probeert hij te garanderen dat het begrotingstekort niet nog hoger oploopt, zoals beleidsmakers in Brussel vrezen.

Italiaanse groei hapert

De nu al lage Italiaanse economische groei lijkt namelijk te haperen. Zo kwam de groei in het derde kwartaal van dit jaar tot stilstand. De Italiaanse regering zelf gaat uit van 1,5 procent groei in 2019, maar de Europese Commissie verlaagde de prognose voor volgend jaar naar 1,2 procent. Dit betekent dat het begrotingstekort ook automatisch hoger uitvalt dan verwacht.

Volgens Maartje Wijffelaars, econoom bij Rabobank, is het niet waarschijnlijk dat de Italianen opeens toegeven aan de eisen van de Europese Commissie. "Het kan best zijn dat ze bereid zijn om de groeiprojecties misschien wat aan te passen in lijn met die van de Europese Commissie. Maar tegelijkertijd willen ze zich dan wel gewoon houden aan het begrotingstekort dat ze al hadden gerapporteerd. Dat zet natuurlijk geen zoden aan de dijk."

'Onwaarschijnlijk dat ze die 2,4 procent aanpassen'

Wijffelaars haalt ook nog aan dat de Italiaanse regering kan aanbieden om bepaalde maatregelen pas in de tweede helft van volgend jaar in te voeren. Zo valt het tekort in 2019 lager uit. "Maar dat is meer iets voor in de onderhandelingen dan om echt daadwerkelijk op papier te zetten."

"Want als ze het echt op papier zetten, dan zou dat ook betekenen dat ze de tekortratio aanpassen. En als ze dat doen, dan moeten ze aan het volk en de kiezers vertellen: we hebben toch gebogen. Dus ik geloof dat dat meer iets is voor de onderhandelingen. Ik vind het heel onwaarschijnlijk dat ze die 2,4 procent aanpassen. Ook omdat het als symbool werkt naar het volk."

Ook financiële markten lijken er niet van uit te gaan dat de Italianen opeens overstag gaan. De meeste handelaren zouden er al rekening mee houden dat de discussie tussen Brussel en Rome langer duurt. Sinds begin oktober is de rust dan ook weer voorlopig wedergekeerd op de financiële markt, en is de rente op een Italiaanse staatsobligatie met een looptijd van tien jaar een beetje gedaald van 3,7 procent op het hoogtepunt naar 3,4 procent.

In het ultieme geval een boete

Als Italië niet met nieuwe begrotingsvoorstellen komt, kan de Europese Commissie maatregelen nemen. Op termijn kan Italië worden gevraagd een bedrag van 0,2 procent van de economie over te maken aan het noodfonds ESM.

In het ultieme geval kan de Europese Commissie een boete opleggen en de uitbetaling van Europese gelden stopzetten. Of deze laatste maatregel Italië hard raakt is maar de vraag, want het land betaalt meer aan de Europese Unie dan het ontvangt.

Geschil kan nog wel even doorsudderen

Wijffelaars verwacht dat het geschil tussen Italië en de Europese Commissie nog wel even kan doorsudderen. "Zolang de financiële markten niet verder de druk opvoeren, is er voor de Italiaanse regering niet zomaar een reden iets te veranderen. Dat is nu eigenlijk te vroeg", aldus de econoom. En veel van de maatregelen die Italië wil doorvoeren, kunnen eigenlijk ook pas in de tweede helft van volgend jaar worden geïmplementeerd.

Maatregelen zoals het basisinkomen en de publieke investeringen kunnen waarschijnlijk pas volgend jaar worden ingevoerd. Dan heeft dat ook een uitgesteld effect op een verhoging van de uitgaven. "In die tijd kan er nog steeds worden gepraat tussen Brussel en Rome."