Nederland moet uiterlijk in 2050 volledig draaien op herbruikbare grondstoffen. Nieuwe regels en afspraken zijn vanaf donderdag van kracht voor de overgang naar een circulaire economie.

Dat meldt het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het nieuwe beleid staat omschreven in het derde Landelijke Afvalbeheerplan (LAP3), dat loopt tot 2023.

De overheid heeft hierin vastgelegd welke afvalstoffen gescheiden moeten worden voor alle sectoren. Denk bijvoorbeeld aan reststromen van auto's, asbest, en medische materialen.

Het beleid is een stap in de goede richting en een van de instrumenten richting een circulaire economie, volgens onderzoeksorgaan TNO.

"In een circulaire economie gebruiken we het liefst zo min mogelijk grondstoffen. We houden die zo lang mogelijk in de kringloop. Zo besparen we op grondstoffenen, verminderen we de uitstoot van CO2 en stimuleren we innovatie, nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid", zegt Willemijn van der Werf van onderzoeksintantie TNO.

Wat is een circulaire economie?
60
Wat is een circulaire economie?

Kleine stapjes

Oud papier en oud glas worden al voor een groot deel gerecycled door Nederlandse bedrijven. Plastic heeft momenteel de aandacht van overheden en instanties. Yvonne Leenaars, directeur van onderzoeksbureau voor huishoudelijke afvalverwerking Eureco: "Circulaire afvalverwerking wordt steeds zichtbaarder in de ketens, maar het zijn kleine stapjes die genomen worden."

Coca-Cola is met het recyclen van petflessen een voorbeeld op het gebied van het recyclen van plastic. De Britse en Europese tak van de frisdrankfabrikant hebben als doel om 40 procent gerecycled plastic te gebruiken in 2020. Leenaars: "De een vindt dat al een hele stap, terwijl anderen vinden dat dit geen zoden aan de dijk zet."

"Het punt bij circulaire afvalverwerking is dat men steeds op nieuwe problemen stuit. Verschillende verpakkingen en materialen vragen een andere benadering. Voor alles moet een toepassing komen om de keten te sluiten. Denk bijvoorbeeld aan luiers en bouwpuin", aldus Leenaars.

Recyclebedrijf Sortiva recyclet bijna 99 procent van het binnenge afval, zoals sloopmaterialen en groenafval, in grond- of brandstoffen. Ronald Balvers, manager van Sortiva zegt: "Bijna alles kan verwerkt worden, maar het is belangrijk dat er meer vanuit producenten wordt nagedacht."

"Composiet bestaat bijvoorbeeld uit verschillende materialen, wat zeer moeilijk is om te verwerken. Bij een circulaire economie gaat het erom dat we materialen uit elkaar kunnen halen en dat bij het ontwerpen al wordt nagedacht over het einde van de levensduur."

Cruciaal

Volgens Balvers moet de overheid daarbij een rol innemen door producenten bijvoorbeeld te verplichten minimaal 20 procent uit gerecyclede grondstoffen te laten bestaan. Ook moeten producenten zo min mogelijk materialen gebruiken.

Vijf speciale teams, geformeerd door de overheid, maken de projecten op weg naar een circulaire economie concreter. De teams werken op de domeinen biomassa, voedsel, maakindustrie, bouw, consumptiegoederen en kunststoffen.

"Het is van cruciaal belang dat het Grondstoffenakkoord, ondertekend in januari, wordt uitgevoerd door onder meer brancheorganisaties en productiebedrijven. Maar ook overheden en ngo’s", aldus Van der Werf. Het Grondstoffenakkoord is een aanzet van bedrijven en de Nederlandse overheid om duurzamer te ondernemen.

Een transitie naar een circulaire economie vraagt om innovatie, aldus Van der Werf. De wet staat het, dankzij LAP3, toe dat er negen maanden lang met een nieuwe technologie kan worden geëxperimenteerd zonder dat je het risico loopt op een boete. Daarvoor bestaat nu een speciale vergunning."

Volgende stap

In 2003 ging het eerste Landelijke Afvalbeheerplan van start. Inmiddels wordt al meer dan 80 procent van het afval in Nederland hergebruikt, volgens Milieu Service Nederland. "De volgende stap is om te kijken hoe we in Nederland efficiënter met grondstoffen kunnen omgaan, zodat we het produceren van afval zoveel mogelijk voorkomen."

Een circulaire economie kunnen we bespoedigen door het ontwikkelen van technologieën, aldus TNO. "Hierbij is het van belang dat we academisch onderzoek, toegepast onderzoek en praktische toepassingen bij elkaar brengen om nieuwe technologieën daadwerkelijk geïmplementeerd te krijgen", zegt Van der Werf.

Volgens TNO mag het begrip 'afvalstoffen' in een circulaire economie ook gewijzigd worden. "Dat de circulaire economie als uitgangspunt is genomen in LAP3, is absoluut goed. Maar we moeten ervoor zorgen dat het begrip 'afval' daarin niet belemmerend blijft werken. In een circulaire economie hebben we geen afval meer."