Knot reageert op een maandag uitgebrachte publicatie van DNB over financiële stabiliteit.

Volgens de DNB-voorman is het vrijwel onvermijdelijk dat de markten een correctie zullen ondergaan. "Wat het gaat triggeren is niet te zeggen, maar de combinatie van zeer hoge waarderingen en historisch lage volatiliteit kan niet tot in het oneindige doorgaan", zegt DNB-voorzitter Klaas Knot in een toelichting. 

Als de correctie er komt kunnen nieuwe pijnpunten aan het licht komen en bestaande kwetsbaarheden weer de kop opsteken, schrijft de bank in het rapport. Daarbij gaat het onder meer om de hoge schuldpositites van sommige eurolanden, die de laatste jaren hebben geprofiteerd van het opkoopbeleid van de Europese Centrale Bank (ECB) van staatsobligaties.

Volgens Knot wordt het nu tijd de bakens te gaan verzetten. "Het opkoopbeleid heeft alles bereikt wat je ervan kon verwachten." De DNB-directeur pleit voor gefaseerd afbouwen van het beleid in plaats van met een 'sudden stop', om het risico van marktverstoringen tot een minimum te beperken.

Over de Nederlandse woningmarkt schrijft DNB dat die tekenen van oververhitting vertoont. Aflossingsvrije hypotheken kunnen een acuut probleem worden. 

Op ruim de helft van alle hypotheken in Nederland hoeven geen reguliere aflossingen te worden gedaan, maar aan het einde van de looptijd van staat de schuld er nog steeds. Volgens DNB kunnen huishoudens dan in een moeilijke situatie terechtkomen, bijvoorbeeld omdat ze ongewild hun huis moeten verkopen of te maken krijgen met hogere hypotheekuitgaven bij een lager inkomen.

DNB-voorzitter Klaas Knot doet opnieuw een oproep aan banken om klanten die mogelijk in de problemen komen actief te benaderen en de vorm van de hypotheek te veranderen. "Het is de verantwoordelijkheid van de kredietnemer en -gever samen om problemen voor te zijn." 

Knot erkent wel dat er grenzen zitten aan de wettelijke mogelijkheden hiertoe. "Banken hebben een zorgplicht, maar als klanten keer op keer waarschuwingen over de risico's in de wind slaan, houdt het een keer op."

De Nederlandse Vereniging van Banken herkent en deelt de zorgen van Knot en zegt dat het al beleid is om klanten te wijzen op de risico's van aflossingsvrije constructies en ze alternatieven aan te bieden.

Banken vrezen wel met capaciteitsproblemen te maken te krijgen als ze honderdduizenden klanten met een aflossingsvrije hypotheek moeten gaan benaderen.

Een manier om problemen met hypotheken in de toekomst voor te zijn, is het aanpakken van de huurmarkt, zegt Knot. Starters worden nu vaak richting koophuizen gedreven die eigenlijk te duur voor ze zijn, doordat ze geen alternatieven hebben. 

"De verdeling op de huurmarkt is ongezond, met veel te veel gesubsidieerde sociale huurwoningen en dure huizen en vrijwel niets ertussenin. Beleggers staan in de rij om te investeren in dit segment, dus de sleutel ligt bij de gemeenten." Die moeten volgens Knot meer middelen en ruimte vrij maken voor huurhuizen uit de middencategorie.

Knot is verder blij dat de formerende partijen de hypotheekrenteaftrek willen versoberen. Hij zou verder graag zien dat de leennormen voor een hypotheek worden aangescherpt.