Dat blijkt dinsdag uit een uitspraak van rechtbank Noord-Holland in het kort geding dat door KLM was aangespannen.

De bonden hoeven van de voorzieningenrechter nu niet met de luchtvaartmaatschappij verder te onderhandelen en actievoerders hoeven zich niet van tevoren bij KLM te melden.

KLM was naar de rechter gestapt om af te dwingen dat de vakbonden van het cabinepersoneel weer plaatsnemen aan de onderhandelingstafel in plaats van dat zij actievoeren. Het bedrijf benadrukt dat in de cao staat dat vakbonden altijd eerst een gesprek moeten aangaan voordat ze tot acties overgaan.

Maar de voorzieningenrechter gaat daar niet in mee, omdat de acties van de vakbonden niet in strijd zijn met eerder gemaakte cao-afspraken. 

Ook wilde KLM dat actievoerders die het werk voor meer dan veertig minuten zullen neerleggen, zich een dag van tevoren bij het bedrijf melden.

Maar dit gaat de rechter te ver. "De gevraagde registratie, bij KLM zelf, is voor werknemers intimiderend en kan grote invloed hebben op de actiebereidheid. Daarmee grijpt de beperking diep in in de verhouding tussen actievoerders en KLM."

De luchtvaartmaatschappij en de vakbonden zijn het oneens over een besluit van KLM om op sommige lange vluchten minder personeel in te zetten.

Aanvankelijk wilden de bonden pas verder onderhandelen over een nieuwe cao zodra een geschil over pensioenen is opgelost. Later zeiden de bonden dat KLM ook eerst de zojuist genoemde maatregel moet terugdraaien, voordat het overleg verder kan gaan.

Hoewel de opstelling van VNC en FNV Cabine volgens de rechter als "tamelijk onverzettelijk" gezien kan worden, schenden zij niet de geldende overlegverplichting. Bovendien zijn de bonden "in beginsel" vrij in de keuze van de middelen om de eigen doelen te bereiken. Ook is volgens de rechter niet gebleken dat de vakbonden helemaal niet bereid zijn om te onderhandelen.

"De voorzieningenrechter past terughoudendheid bij de beoordeling van de wederzijdse standpunten in de onderhandelingen en die terughoudendheid brengt mee dat een dergelijk ingrijpen niet opportuun is. De gevraagde voorziening zal om die reden worden geweigerd", staat in de uitspraak.

KLM stelde eerder dat de acties leidden tot een schadepost van 3,6 miljoen euro. "Financiële schade voor de werkgever is echter nagenoeg inherent aan collectieve acties en zal niet snel leiden tot het oordeel dat een beperking van het actierecht maatschappelijk gezien dringend noodzakelijk is", stelt de rechter. 

Het bedrijf heeft onvoldoende kunnen aantonen dat een dergelijke schade disproportioneel is. Ook is de rechter er niet van overtuigd dat de acties een onaanvaardbaar veiligheidsrisico met zich meebrengen.

"KLM betreurt de uitspraak van de rechter", laat het bedrijf in een reactie weten. Volgens KLM pakt deze uitspraak nadelig uit voor passagiers. De onderneming kan in hoger beroep gaan bij het gerechtshof en gaat zich hierop beraden. 

Daarnaast benadrukt KLM het belang van een nieuwe cao en een verlaging van de kosten: "Om te kunnen investeren, groeien en werkgelegenheid en toekomstperspectief te behouden, is het noodzakelijk dat KLM haar kosten conform de afgesproken targets verlaagt door haar productiviteit te verhogen."

"Dit goede nieuws sterkt ons in de gedachte dat we zorgvuldig hebben gehandeld. KLM zal nu toch echt in moeten gaan op onze eisen om erger te voorkomen", stelt vakbond FNV Cabine in een reactie.

De bond herhaalt dat KLM van de maatregel af moet zien. "Vervolgens kunnen we aan tafel gaan om het pensioendispuut op te lossen en cao-onderhandelingen te voeren op basis van gelijkwaardigheid en zonder decreten vooraf."

"We gaan ervan uit dat KLM nu wel inziet dat zij zonder voorwaarden vooraf aan de cao-tafel moeten komen", reageert VNC.

De eerder voor woensdag aangekondigde werkonderbrekingen gaan door. Het deelnemend cabinepersoneel gaat voor elke vlucht veertig minuten het werk neerleggen.

Het gaat om KLM-vluchten vanaf Schiphol tussen 5.00 uur en 23.00 uur. Op dinsdagavond of woensdagochtend bepalen de bonden of de acties daarna nog worden aangepast.

Sinds 12 oktober houden de vakbonden acties bij KLM. De luchtvaartmaatschappij heeft ongeveer tienduizend cabinemedewerkers in dienst.