Dat concluderen onderzoeksstichting SOMO en stichting FairWork op basis van gesprekken met meer dan honderd Poolse arbeiders.

Volgens de onderzoekers zijn Poolse werknemers door hun afhankelijkheid van uitzendbureaus ''extreem kwetsbaar" voor uitbuiting.

Dit komt mede doordat de overheid blijft vertrouwen op zelfregulering van de uitzendbranche. ''Zelfregulering in de sector faalt en de Poolse arbeiders zijn de dupe", aldus de onderzoekers, die vinden dat uitzendbureau's beter gecontroleerd moeten worden.

Daarnaast roepen ze uitzendbureaus, inleners en overheid op om stappen te zetten om de positie van alle Poolse arbeidsmigranten in Nederland te verbeteren.

De Inspectie SZW, voorheen de Arbeidsinspectie, is bekend met de problemen. Volgens een woordvoerder is het voor de dienst echter niet mogelijk ''altijd en overal" maar te zijn.

Waar mogelijk treedt de Inspectie SZW op als zij aanwijzingen voor uitbuiting constateert. Wel geeft de instantie daarbij aan dat arbeidsuitbuiting vaak moeilijk te bewijzen valt en dat het via strafrecht ingewikkeld te vervolgen is.

Foute uitzendbureaus, die werknemers uitbuiten, zullen verder worden aangepakt. Voor de zomer komen er nieuwe voorstellen om misstanden tegen te gaan, beloofde staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) dinsdag.

Klijnsma reageerde op vragen van Tweede Kamerlid John Kerstens (PvdA). Hij uitte zijn zorgen over onder meer de uitbuiting van Polen in Nederland, waardoor ook de 'dure' Nederlandse collega zijn baan verliest. ''Vooral in de uitzendbranche is heel veel mis'', aldus Kerstens.

Klijnsma wees erop vakbonden inmiddels vraagtekens plaatsen bij het keurmerk dat de uitzendbranche zelf ontwikkelde: ''Er is een nieuwe situatie ontstaan.''

SP'er Paul Ulenbelt pleitte voor een systeem met vergunningen, zoals tot eind jaren negentig het geval was. Volgens hem zijn er zo'n 3000 tot 6000 malafide uitzendbureaus.