Dat zegt Sylvester Eijffinger, hoogleraar economie aan de universiteit van Tilburg, in een gesprek met NU.nl.

In politiek Den Haag klinkt voorzichtig kritiek op het nieuwste ECB-beleid, maar politici mogen zich niet uitlaten over de nieuwste maatregelen vanwege de strikte onafhankelijkheid van de Europese toezichthouder.

"Als een meerderheid in de Kamer concludeert dat de ECB buiten haar mandaat opereert, dan kan zij naar het Europese Hof van Justitie stappen. Dat is een zeer krachtig, niet te onderschatten signaal. Het parlement is wat dat betreft zeker niet machteloos", zegt Eijffinger.

Arnoud Boot, hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam, is het niet met hem eens dat deze stap nu een goed idee zou zijn, dat is wat hem betreft een doodlopende weg. Het Europese Hof zal de ECB niet terugfluiten. Echte problemen ziet Boot als de ECB aan iedere burger in de eurozone gratis geld uitdeelt; helikoptergeld. "Dan creëer je politieke chaos."

Eerder stapten Duitse politici al in eigen land naar de rechter vanwege eerdere middelen die de ECB hanteert om de inflatie richting de 2 procent te krijgen en de economie in de eurozone te ondersteunen. 

Eijffinger: "Als je na Duitsland het tweede land bent dat vraagtekens zet bij het beleid, kun je dat als ECB niet zomaar negeren. Dan ondergraaf je je onafhankelijke positie."

De Tilburgse hoogleraar, altijd flink pleitbezorger geweest van een onafhankelijke centrale bank, vindt dat met de laatste verruiming aan het opkoopprogramma de ECB buiten zijn boekje is gegaan. 

Sinds er in 2008 op verschillende manieren miljarden euro's in de economie worden gepompt, zijn de rentes op staatsleningen flink gedaald.

Dat neemt in Zuid-Europese landen zoals Italië de prikkel weg om structurele hervormingen door te voeren. Tegelijkertijd komen spaarders en pensioenfondsen in met name het noorden van de eurozone door de lage rentestanden in de problemen. 

De ECB mag lidstaten niet direct financieren volgens het EU-verdrag, maar door staatsobligaties via banken op te kopen beïnvloedt de centrale bank de rente op die leningen. Daardoor is er wel degelijk sprake van directe financiering en treedt de ECB buiten haar mandaat, vindt Eijffinger.

Boot vindt dat de ECB de grenzen van haar mandaat opzoekt, maar dat is volgens hem vooral een gevolg van het politieke onvermogen om orde op zaken te stellen. 

"Het lukt Europa niet tot een gezamenlijke aanpak te komen. De eurolanden hebben geen gemeenschappelijk economisch beleid. De ECB moet pappen en nathouden om de zaak draaiende te houden", zegt Boot.

Volgens de Amsterdamse hoogleraar is het monetaire en financiële systeem zoals we dat vandaag de dag kennen failliet. "We hebben nieuwe ankers nodig. Hoe die eruit zien, zullen we met vallen en opstaan moeten ontdekken. Een voorbeeld is er niet."

Woensdag spreken Kamerleden met onder andere Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank en Gerrit Zalm, bestuursvoorzitter van ABN Amro, over het ECB-beleid. Eijffinger en Boot zijn twee van de vier hoogleraren die eveneens zijn uitgenodigd.