De discussie over het wel of niet opkopen van staatsobligaties is niet alleen een economische. De politiek heeft het onderwerp gekaapt en zet de verhouding tussen Noord- en Zuid-Europa op scherp. 

De Europese Centrale Bank (ECB) zou op het punt staan om aan te kondigen staatsobligaties op te kopen, ook wel kwantitatieve verruiming of QE genoemd. Het lijkt alleen nog afwachten in welke vorm dit precies gebeurt.

Tot die tijd vallen politici over elkaar heen met hun ideeën over dit financiële instrument. Dit zou alleen geen invloed mogen hebben op het uiteindelijke besluit, want de politiek heeft hier niets over te zeggen. De onafhankelijkheid van de centra bank is diep verankerd in de statuten.

Maar met grote en omvangrijke operaties zoals het opkopen van staatsobligaties, bedoeld om de economie aan te jagen en de inflatie te stuwen, is het voor de politiek onmogelijk deze discussie alleen aan economen over te laten.

Andere belangen

In eerste instantie hebben Noord-Europese landen andere belangen dan die in Zuid-Europa. Wanneer de ECB staatsleningen opkoopt, dalen de rentes zonder dat daar een solide economisch beleid tegenover hoeft te staan.

Binnen de centrale bank is er dan ook geen eensgezindheid over dit instrument. Met name de noordelijke eurolanden Duitsland, Finland en Nederland zijn tegen. Zij vrezen dat zo'n operatie de prikkel om te bezuinigen en te hervormen bij overheden wegneemt.

Bovendien is de lage inflatie volgens de Duitse Bundesbankpresident Jens Weidmann vooral een gevolg van de lage olieprijzen en is kwantitatieve verruiming geen garantie om de economie weer aan de praat te krijgen. De Duitse centrale bank, de grootste en machtigste binnen het ECB-stelsel, hamert al langer op begrotingsdiscipline van landen zelf.

De centrale bankiers uit de Zuid-Europese landen hebben geen problemen met kwantitatieve verruiming. Onder hen zit ECB-president Mario Draghi.

Nederland

Weidmann's Nederlandse collega Klaas Knot heeft zich ook uitgesproken over kwantitatieve verruiming. De Nederlandsche Bank-president staat er "redelijk sceptisch" tegenover.

Op 22 januari vergadert het ECB-bestuur en wordt bekendgemaakt of er nieuwe steunmaatregelen worden genomen om de lage inflatie weer omhoog te stuwen. Verschillende opties van kwantitatieve verruiming zijn wel besproken binnen het ECB-bestuur, aldus Draghi.

Dit moet u weten over het aanzetten van de geldpers