Dat schrijft De Nederlandsche Bank (DNB) maandag in een halfjaarlijks overzicht van ontwikkelingen die invloed kunnen hebben op de financiële stabiliteit van Nederland.

Het balansonderzoek, uitgevoerd door de centrale banken, moet in 2014 plaatsvinden en is iets anders dan de stresstesten waarmee Europese banken al te maken hebben.

"Het balansonderzoek is nodig voor herstel”, licht Klaas Knot, president van DNB, toe. Volgens hem blijven beleggers in Europa onzeker over of structurele economische hervormingen wel worden doorgevoerd. In combinatie met een zwak economisch hertel zorgt dit voor spanningen op de financiële markten.

De test moet zo nauwkeurig en transparant mogelijk zijn. "We kijken regel voor regel het kredietboek door of de economische waarden van de banken kloppen", zegt Knot.

Daarna, als de werkelijke economische situatie van de banken bekend is, volgt een stresstest waaruit moet blijken of de banken voldoen aan de minimale eisen die zijn gesteld ten aanzien van de kapitaalposities.

Als uit de eerste test blijkt dat banken onvoldoende kapitaal hebben, moet dit eerst worden opgevuld met privaat geld of desnoods met een zogenoemde bail-in, een situatie waarbij aandeelhouders en crediteuren zelf de risico’s dragen van een bankfaillissement. Pas in het allerlaatste geval moet de overheid onder strenge voorwaarden als redder optreden.

"De impliciete overheidsgarantie creëert perverse prikkels voor beleggers en leidt tot onverantwoorde risico’s voor de nationale overheidsbegrotingen", zegt Knot.

Knot noemt een stevig en betrouwbaar vangnet voor banken paradoxaal, want hoe zekerder het is dat het er komt, hoe minder snel het nodig zal zijn. Financiële markten moeten door de maatregel vooral vertrouwen krijgen.   

De balansen moeten volgens de centrale bank zoveel mogelijk worden verstevigd door het snijden in de eigen kosten en het niet uitkeren van winsten, zodat het verstrekken van krediet aan de Nederlandse economie er niet onder lijdt.

Met name het mkb heeft sinds het uitbreken van de financiële crisis grote moeite met het verkrijgen van krediet van banken. Zij spelen een belangrijke rol in het herstel van de Nederlandse economie.

De kapitaalbuffers van Nederlandse banken zijn het afgelopen jaar flink versterkt en doen het daarmee goed in vergelijking tot andere Europese landen.

Knot is tevreden met de versteviging van de bankbalansen. "Dit is belangrijk voor de bijdrage aan het economisch herstel van Nederland."

Knot schat dat de groei in kredietverlening jaarlijks met minimaal 5 procent moet groeien, in plaats van de groei van 0,5 procent in het afgelopen jaar. De kredietgroei is volgens de toezichthouder zwak doordat de vraag minder is en door een strenger kredietbeleid van banken vanwege de risico’s die eraan zitten.