AMSTERDAM - De regering moet zo snel mogelijk maatregelen nemen om de aftrek van de hypotheekrente te beperken.

Dat stelde de president van De Nederlandsche Bank (DNB), Klaas Knot, woensdag. Volgens DNB vormt de grote hypotheekschuld van Nederlandse huishoudens een belangrijk risico voor het financiële systeem.

DNB stelt voor om bij nieuwe hypotheken het belastingvoordeel te koppelen aan een fictief aflossingsschema. Huizenbezitters worden dan niet gedwongen om af te lossen, maar zien het voordeel van de renteaftrek wel elk jaar slinken.

''Dat verkleint de prikkel om een hoge schuld aan te houden'', stelde Knot. ''Hoe sneller dat gebeurt, hoe beter.''

Verbod

Het voorstel van DNB gaat verder dan het verbod op de volledig aflossingsvrije hypotheek, dat in augustus werd doorgevoerd. In de constructie die de centrale bank voor ogen staat, neemt ook de aftrek bij bijvoorbeeld spaarhypotheken jaarlijks af.

Die hypotheekvormen stimuleren huizenbezitters ook om een groot del van de schuld open te laten staan. ''Wij willen de schulden juist terugdringen tot meer normale proporties'', zei Knot daarover.

Schulden

De schulden van Nederlandse huishoudens zijn ruim een kwart groter dan de omvang van de totale Nederlandse economie. Die schuldenberg, een van de grootste ter wereld, is een bedreiging voor zowel huishoudens als voor de banken, waarschuwt DNB.

Huishoudens dreigen door de slechte huizenmarkt met hoge schulden te blijven zitten. Voor banken wordt het bij problemen op de woningmarkt nog moeilijker om financiering aan te trekken.

Knot benadrukte dat DNB de regels uiteindelijk niet maakt. ''Het is een politieke beslissing. Wij zijn er om op de risico's te wijzen en om aan te geven hoe je die risico's kan aanpakken.''

Huizenmarkt

Volgens Knot is het ondanks de dalende huizenprijzen geen slecht moment om in te grijpen in de huizenmarkt.

''Rust op de markt is niet iets wat je verordonneert. Zolang er twijfel bestaat over de houdbaarheid van de markt, en die twijfel is er, houdt de onrust aan. Hervormingen die de markt toekomstbestendig maken, die brengen rust. Dat soort maatregelen kun je dus altijd doorvoeren.''

Weekers

Staatssecretaris Frans Weekers (Financiën) reageerde door te stellen dat 'Dit kabinet tornt niet aan de hypotheekrenteaftrek'.

Weekers kwam eerder dit jaar ook al in het geweer toen Knots voorganger, Nout Wellink, het kabinet opriep tijdig te beslissen hoe en wanneer de hypotheekrenteaftrek wordt afgeschaft. Wellink vreesde onzekerheid bij marktpartijen.

Rust

''Brisant'', noemde Weekers toen de woorden van Wellink. Het kabinet benadrukt steeds dat de woningmarkt behoefte heeft aan rust en niet gebaat is bij steeds nieuw debat over de hypotheekrenteaftrek.

Regeringspartijen VVD en CDA en gedoogpartner PVV hebben bij het aantreden van het kabinet vorig jaar afgesproken dat er de komende jaren niet getornd zal worden aan de renteaftrek.

Plasterk

PvdA-Kamerlid Ronald Plasterk heeft een andere mening. ''Nu hoort het kabinet het ook eens van een ander. Heel verstandig, wat de DNB-president hier zegt. Maar er is een taboe bij VVD, CDA en PVV dat er niets mag veranderen aan de hypotheekrenteaftrek. Alles stuit op een 'njet' van die kant."

"Het kabinet moet luisteren naar verstandige signalen van banken, de OESO, het IMF en nu dus ook onze centrale bank. Dit kabinet moeten we zo snel mogelijk naar huis sturen en dan kunnen we verstandig beleid gaan vormen. Knot zegt dat het gras groen is. Dan kun je misschien zeggen dat hij er niet over gaat, maar je kunt het niet weerspreken.''

NVB

De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) zegt de zorg van De Nederlandsche Bank over de financiële stabiliteit van Nederland te delen.

De NVB ziet het voorstel om de aftrekbaarheid van belasting bij aflossingsvrije hypotheken te beperken, als steun voor de Gedragscode Hypotheken van de banken, die daarmee een begin maakt.

De hypotheekschuld van de Nederlanders is van oudsher groot, maar dat werd tot dusver niet als een probleem ervaren, omdat de Nederlanders niet alleen veel lenen, maar ook veel sparen voor hun pensioen. De NVB vindt dat nu de tijd rijp is om de ''leencultuur'' aan de orde te stellen.

Kimman

Roeland Kimman van makelaarsvereniging NVM spreekt van een proefballon van de DNB. ''Er moet nu juist rust komen op de huizenmarkt. Dit zorgt alleen maar voor meer onrust. Trouwens, DNB beslist daar niet over, dat doet de Tweede Kamer'', aldus Kimman.

Volgens de zegsman zijn er al belangrijke stappen gezet om mensen minder schuld aan te laten gaan. Hij wijst op de strengere regels voor hypotheken en de verlaging van de overdrachtsbelasting.

De NVM pleit voor een integrale aanpak van de woningmarkt. ''En banken moeten weer maatwerk gaan leveren'', aldus Kimman.

VEH

Volgens een woordvoerder van Vereniging Eigen Huis (VEH) is dit het slechtste idee dat je momenteel kunt hebben.

''Hij is niet goed op de hoogte van de woningmarkt'', zei de woordvoerder. ''Consumenten zijn momenteel al onzeker vanwege de Europese schuldencrisis en de situatie in Griekenland en worden nu alleen maar nog onzekerder. Deze uitspraak is zo verstorend voor de woningmarkt.''

Volgens VEH zijn de vooruitzichten op de huizenmarkt redelijk goed. ''Op basis daarvan zou je herstel verwachten, maar vanwege een aantal redenen blijft die voorlopig uit. Banken hebben de regels aangescherpt en verstrekken minder snel een hypotheek. Verder zijn stimuleringsmaatregelen zoals de koopsubsidie en startersleningen geschrapt. Bovendien is het vertrouwen onder consumenten erg laag'', aldus de zegsman.

Rabobank

Een brede discussie met alle betrokken partijen over de financiering van de huizenmarkt is urgenter dan ooit. Dit stelde Piet van Schijndel, lid van de raad van bestuur van de Rabobank woensdag, in een reactie.

"Wij hebben al eerder op de risico's gewezen. Je ziet dat de huizenmarkt momenteel stilligt. De vraag is gerechtvaardigd of de financierbaarheid van de woningmarkt op de lange termijn nog houdbaar is.''

Van Schijndel wijst erop dat Rabobank als grootste hypotheekverstrekker en ook andere banken per 1 augustus al maatregelen hebben genomen om de risico's in te perken, zoals een verplichte aflossing en een beperking van de maximale hypotheek.

Maar dat is waarschijnlijk niet genoeg, denkt Van Schijndel. Daarom moet er nu een discussie komen die een allesomvattend akkoord moet opleveren om de huizenmarkt stabiel te houden en waar ''we de volgende 30 jaar'' mee verder kunnen.