Met één van de eerste grote windparken op zee die zonder subsidie gebouwd kan worden, wordt geschiedenis geschreven. Nog nooit heeft een windparkontwikkelaar in Nederland tegen zulke lage kosten kunnen bouwen. Maar betekent dit dat de Noordzee snel wordt volgebouwd? Waarschijnlijk niet.

Hoogleraar windenergie Gerard van Bussel van de TU Delft noemt de ontwikkeling spannend. Hij legt uit dat een ontwikkelaar scherp aan de wind moet varen om tegen zulke lage kosten een windpark te bouwen.

"Het is een verhaal dat op de grenzen zit van wat kan. Je moet echt alles uit de kast halen. Dingen als financiering moet je goedkoop kunnen regelen en je moet anticiperen op de nieuwste technologie die dan beschikbaar is. En dan nog knijp ik mijn billen tegen elkaar of het inderdaad gaat lukken. Het gaat veel sneller dan iedereen dacht."

Het windpark is niet het allereerste windpark in Noordwest-Europa dat zonder subsidie gebouwd gaat worden. Het Deense Dong Energy heeft al eerder verklaard in Duitsland windparken te kunnen bouwen die geen subsidie nodig hebben. Belangrijk verschil is wel dat het Nederlandse windpark eerder operationeel moet worden en het dus met andere technologie moet doen.

Volbouwen

Of heel de Noordzee nu snel volgebouwd kan worden? Waarschijnlijk niet, zegt Van Bussel. Deze windparken worden op relatief korte afstand van de kust gebouwd en daar is niet zo veel ruimte meer. Er blijven dan eigenlijk alleen grote locaties over op 80 tot 100 kilometer van de kust.

Het is de derde tender in een reeks van vijf die de Nederlandse overheid houdt. Bij de eerste tender, voor windpark Borssele dat voor de kust van Zeeland komt, van de Nederlandse overheid bleek de benodigde kostprijs al flink lager dan verwacht uit te vallen.

De lage kosten zijn deels te danken aan technologische ontwikkeling. Windturbines worden groter en efficiënter en waarschijnlijk zal deze ontwikkeling doorgaan in de toekomst. Ontwikkelaars zijn zo per windmolen minder kwijt aan bijvoorbeeld installatiekosten.

Nederlandse opzet 

In Nederland speelt de specifieke opzet van de Nederlandse regering mee. De overheid heeft de regie genomen en zorgt ervoor dat ondernemingen zo weinig mogelijk risico lopen. Zo worden alle gegevens over de locaties verzameld door de overheid en zijn die vrij beschikbaar. Die initiële investering hoeven zo niet alle vijf partijen te doen.

Verder wordt de aansluiting gecentraliseerd door hoogspanningsnetbeheerder TenneT. Door de schaal en de expertise van TenneT is dit veel goedkoper. Zo kunnen ontwikkelaars uiteindelijk een zo lage mogelijke prijs bieden, waardoor de overheid op de lange termijn minder geld kwijt is.

Vinger in de pap

Hiervoor had de overheid een veel minder grote vinger in de pap. Een ontwikkelaar kreeg toestemming om een windpark te bouwen op een locatie, deed wat berekeningen over de kosten en zei tegen de overheid hoeveel subsidie er nodig was. "Op een gegeven moment heeft de regering gezegd dat er toch wat meer planmatig naar gekeken moet worden."

Van Bussel blijft een klein beetje sceptisch. "Je kan zeggen dat je nu wil bouwen, maar stel dat het tegen 2020 toch allemaal een beetje tegenzit. Dan kun je natuurlijk altijd de opdracht teruggeven. Hoewel de bedrijven mij garanderen dat ze niet zo denken." Ontwikkelaars moeten dan wel een boete betalen. "Ik denk ook niet dat dat zo snel gaat gebeuren, maar er is nog wel een soort ontsnappingsclausule."