Vocaal vlooien, noemt Rinus Feddes roddelen. "Je bent bij elkaar aan het kijken welke kennis aanwezig is en hoe je als persoon bent. Roddelen is een vorm van informatieoverdracht, sociale binding en vermaak.

"Door te roddelen kun je taboes of emotionele onderwerpen aansnijden waar je niet makkelijk over praat. Op de werkvloer zie je door het roddelen sociale verbanden en leer je hoe de organisatie in elkaar zit", stelt Feddes.

Toen de docent aan de Hogeschool Rotterdam en roddelonderzoeker research wilde doen naar het roddelen binnen een zorginstelling, waren beroepskrachten, vrijwilligers en bezoekers niet bereid concrete voorbeelden en namen te noemen. Ook niet als het interview en de gegevens geanonimiseerd werden.

"Logisch", zegt Feddes. "Om een roddel te kunnen vertellen, is onderling vertrouwen nodig. Die mensen kenden mij onvoldoende. Roddelen is een organisch proces dat vooral ontstaat vanuit een veilige situatie en vertrouwen."

Feddes promoveerde in mei 2018 aan de Universiteit voor Humanistiek op roddelen op de werkvloer. In zijn proefschrift Onderbuikgevoel en roddelen gaat hij in op de verschillende functies en soorten roddels.

"Op de werkvloer kan roddelen een snellere manier van informeren zijn dan een interne mededeling. Het kan ook het clubgevoel binnen een bedrijf versterken; als er positief geroddeld wordt tenminste", nuanceert Feddes.

Lucia Looijestijn is initiatiefnemer van AgressieWerk.nl en geeft agressietrainingen aan zorginstellingen, gemeenten, onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven. Ze bevestigt dat roddelen positief kan werken, maar noemt dat de lightversie.

De ook door Feddes genoemde donkere kant komt neer op buitensluiten, zondebokvorming en reputatieschade. "Mensen die dat overkomt, krijgen geen eerlijke kans om te laten zien waar ze goed in zijn", zegt Looijestijn.

Ze geeft een aantal tips om de negatieve kant van roddelen tegen te gaan.

Deel je zorgen met de groep

"Heb je het gevoel dat het geroddel te ver gaat of dat het over jou gaat, spreek dat dan openlijk uit in de groep. Gebruik hierbij de ik-boodschap: ik heb het gevoel dat…"

Geef als leidinggevende veel complimenten

"Mensen zijn altijd op zoek naar waardering. Als je leidinggevende bent en je vaak complimentjes geeft, dan voelen mensen die positieve waardering. Daardoor krijgt negatieve aandacht minder kans en is er minder geroddel."

Spreek niet het slachtoffer aan, maar de groep

''Het doorbreken van de groepscultuur levert meer op dan dat je het slachtoffer aanspreekt om voor zichzelf op te komen. Als hij dat kon, had hij dat allang gedaan."

Vergroot je zelfbewustzijn

''Hoe meer zelfvertrouwen je hebt, hoe onafhankelijker je bent van de waardering van een groep. Daardoor kun je makkelijker weglopen bij een clubje dat aan het roddelen is."

Feddes heeft ook een aantal tips om het roddelen op de werkvloer aangenamer te maken.

Maak vrienden

Zorg dat je vrienden maakt op je werk of mensen opzoekt die je kunt vertrouwen. ''Om te kunnen roddelen, moet je je veilig voelen binnen een organisatie. Het verhaal dat je vertelt, mag en kan gecorrigeerd worden", zegt Feddes.

"Merk je dat je een roddel niet mag corrigeren, dan wordt het eng. Dat gebeurt bijvoorbeeld als de roddelaars het beeld van een persoon niet bijstellen. Hij of zij wordt dan op den duur buitengesloten."

Roddel met oudere collega's

Koester vooral de collega die onlangs zijn gouden horloge in ontvangst heeft genomen. "Mensen die een lange staat van dienst hebben bij hetzelfde bedrijf, weten precies waar de zere plekken zitten, wie een aanwinst is en wie niet. Door hun kennis kunnen zij een positieve bijdrage leveren aan de roddels."

Sluit bondjes als je interim in een organisatie bent

Een tip voor flexwerkers, interimmers en zzp'ers die bij hun opdrachtgever eens smakelijk mee willen praten of iets gedaan moeten krijgen: "Probeer van tevoren met andere (flexibele) krachten informatie uit te wisselen over het bedrijf. Wat is de cultuur, wie is verantwoordelijk voor wat en hoe benaderbaar is iemand? Sluit bondjes en maak gebruik van elkaars ervaringen in de omgang met sleutelfiguren in de organisatie."

Zoek de juiste locatie voor je roddel

De route naar een vergadering is een belangrijke informatiesnelweg voor roddelaars. Hetzelfde geldt voor samen reizen. Alhoewel Feddes daar wel een kanttekening bij plaatst. "Mensen moeten onderweg naar huis ook los kunnen komen van hun werk. Dat wordt lastig met notoire roddelaars in de auto", zegt Feddes.

Op zijn eigen werk mist hij de koffiekamer. "Dat was een ontmoetingsplek waar docenten in alle vrijheid over hun studenten konden praten en ervaringen uitwisselden. Bij een kopieermachine of koffieautomaat is roddelen diffuser, omdat er iemand mee kan luisteren voor wie de informatie niet bedoeld is. Roddelen is ook elkaar kunnen ontmoeten."