NU.nl
In de nacht van vrijdag op zaterdag stapt het Verenigd Koninkrijk formeel uit de Europese Unie. NU.nl telt af, maar blikt ook terug op de weg die naar dat historische moment leidde. In dit tweede en laatste deel: hoe een dansje op ABBA's Dancing Queen een symbool van de onmacht van Theresa May werd en de zegetocht van Boris Johnson.
In het eerste deel van onze terugblik op de weg naar de Britse uittreding uit de EU zagen we hoe toenmalig premier David Cameron een noodlottig besluit nam, zijn biezen pakte en 'veilige keus' Theresa May werd aangesteld om de Brexit af te leveren.
Theresa May: ABBA's Dancing Prime Minister
Als je nette oude tante, die tijdens de verjaardagsvisite iets te uitbundig van de sherry heeft gesnoept. Dat was een van de mildere grappen over het houterige dansje dat May deed tijdens het slot van de partijconferentie van de Conservatieve Partij in oktober 2018.
Een maand later kwam Mays uittredingsovereenkomst met de EU en liep die muurvast in het Lagerhuis. Het grootste pijnpunt was de vraag hoe de grens tussen het VK en de EU op het Ierse eiland eruit zou komen te zien.
May moest jongleren met de belangen van de Noord-Ierse Democratic Unionist Party (DUP), gehaaide en ideologisch starre onderhandelaars, Brexit-haviken in haar eigen partij en collega's die een zachtere breuk met de EU wilden.
Haar wat stugge persoonlijkheid hielp niet mee. Het boterde niet met andere Europese leiders, ze kwam onsympathiek over in interviews en uitte zich vooral door slogans zoals "Brexit means Brexit!" op te dreunen. Rebellen stapten aan de lopende band op uit haar kabinet.
Vasthoudend was ze wel. De deal van May werd maar liefst drie keer voorgelegd aan en verworpen door het Lagerhuis. Ze werd gedwongen uitstel voor de Brexit aan te vragen - van maart 2019 tot oktober van dat jaar.
Uiteindelijk trok May haar conclusies en trad ze af als partijleider en premier. Het dansje tijdens een partijconferentie werd een symbool voor haar premierschap, dat het niveau van een ietwat tragische voetnoot in de geschiedenisboeken niet wist te ontstijgen.
2019: 'Brexit-bulldozer Boris'
Boris Johnson rijdt door een muur met een 'Get Brexit Done'-graafmachine. (Foto: Reuters)
Mays opvolger Boris Johnson, oud-burgemeester van Londen en oud-minister van Buitenlandse Zaken, stond eerder bekend om zijn zorgvuldig opgebouwde imago als een wat sjofel, maar zeer charmant lid van de upper class, dan om zijn politieke wapenfeiten. Maar hij was wel populair bij de kiezers en mateloos ambitieus.
Johnson had zich tijdens de referendumcampagne bij het Leave-kamp geschaard, om zich zo te profileren als alternatief voor de pro-Europese Cameron. Hij was uitgegroeid tot een van de prominentste voorvechters van de Brexit.
Tegen de verwachtingen in wist de kersverse premier de onderhandelingen met de EU te heropenen en overeenstemming te bereiken over een alternatieve regeling voor de grens tussen Ierland en Noord-Ierland. Hij bracht zijn deal naar het Lagerhuis. Toen de politieke patstelling daar voortduurde, bleef er nog maar één optie over: verkiezingen uitschrijven.
De campagneboodschap van Johnson was simpel. Ter illustratie: tijdens een bezoek aan een fabriek reed hij op een 'Get Brexit Done'-graafmachine een schuimrubberen muur met daarop het woord 'Opstopping' omver.
2019-heden: Bent u klaar voor fase 2?
Johnson verlaat het hoofdkwartier van zijn partij na zijn verkiezingsoverwinning. (Foto: Reuters)
Johnson en zijn Conservatieve Partij behaalden een monsterzege. De Britse kiezer besloot op 13 december 2019 dat het Brexit-circus nu maar eens voorbij moest zijn en verkoos de man die het duidelijkste pad naar de uitgang bood.
De Britse premier weet zich nu gesteund door een flinke meerderheid in het Lagerhuis. De oppositie is kapotgespeeld.
In de nacht van vrijdag 31 januari op 1 februari 2020 levert Johnson het eerste deel van zijn belofte voor de toekomst van het VK, dat om 0.00 uur (Nederlandse tijd) als eerste lidstaat uit de Europese Unie zal stappen.
Dan volgt de tweede fase van de Brexit, die niet noodzakelijkerwijs makkelijker wordt dan de eerste: het bepalen van de toekomstige relatie tussen de Britten en de EU. Premier Johnson heeft zichzelf (een bijzonder ambitieuze) tien maanden de tijd gegeven om een vrijhandelsakkoord te bereiken.
