Volgens SWOV, een wetenschappelijk bureau voor verkeersveiligheid, speelt bij een derde van de dodelijke verkeersongevallen mee dat automobilisten zich niet aan de snelheid hebben gehouden.

Daarom wijst SWOV op de effectiviteit van intelligente snelheidsaanpassing (ISA) in een auto. Als dat systeem in een auto is ingebouwd, zorgt dat ervoor dat een auto niet harder kan dan mag of wenselijk is op een bepaalde locatie.

Bert van Wee, hoogleraar transportbeleid aan de TU Delft, denkt bijvoorbeeld aan een maximumsnelheid die lager is als er veel kinderen op straat zijn of als het regent of sneeuwt. "Maatschappelijk gezien ligt het invoeren van ISA wat moeilijk, maar ik denk dat als we het tien jaar ingevoerd zouden hebben en het weer willen afschaffen, iedereen zegt: 'Dat wil toch niemand meer?'"

Daarnaast vindt Van Wee dat de maximumsnelheid in de bebouwde kom moet worden verlaagd naar 30 kilometer per uur. "Er moet een goede reden voor zijn om een hogere snelheid toe te staan. Niet zoals het nu is, dat er een goede reden moet zijn om de snelheid te verlagen."

Als de maximumsnelheid in de bebouwde kom wordt aangepast, moeten de wegen daar ook op worden ingericht, vindt Van Wee. "Dat betekent dus niet alleen een bord neerzetten, maar ook een smallere strook voor auto's. Daardoor gaan automobilisten minder hard rijden. Drempels en asverspringingen kunnen daar ook voor zorgen."

Bij een derde van de dodelijke verkeersongevallen speelt snelheid een rol. (Foto: ANP)

In 2017 was het aantal slachtoffers die op de fiets omkwamen voor het eerst hoger dan het aantal slachtoffers in de auto. Vorig jaar was dat weer net andersom, met 228 dodelijke slachtoffers op de fiets en 233 inzittenden van een personenauto. Maar het is duidelijk dat het aantal dodelijke slachtoffers die op de fiets deelnamen aan het verkeer aan het stijgen is.

Van Wee pleit dan ook voor meer aandacht voor fietsveiligheid. "Dat kan door relatief simpele maatregelen te nemen als het herstellen van een kuil in de weg of het weghalen van een paaltje waarachter je kan blijven hangen met de trapper van je fiets."

Daarnaast vindt Van Wee dat er op de weg meer ruimte moet komen voor de fietser. "Denk aan een bredere strook voor fietsers op de weg, die ook een aparte kleur hebben. Die strook mijden automobilisten sneller."

Lastiger is het om fietsers zelf voor hun eigen veiligheid te laten zorgen, zegt Van Wee. "Neem de e-bike. Die gaat gemiddeld genomen wat harder dan een gewone fiets. Het is op sommige plekken een strijd om de ruimte. Als je de vrijheden van fietsers beperkt, zoals het dragen van een helm verplicht stellen of de snelheid van e-bikes omlaag brengen, loop je de kans dat je het gebruik van de fiets ontmoedigt. Dan scoor je weliswaar beter op het gebied van fietsveiligheid, maar verlaag je het gezondheidsniveau. Dat gevolg is veel groter dan het verbeteren van de fietsveiligheid."

'Het verlagen van de snelheid van e-bikes kan het gebruik ervan ontmoedigen.' (Foto: ANP)

Omdat de smartphone pas relatief kort geleden zijn intrede heeft gedaan in de maatschappij, blijkt uit onderzoek nog niet precies hoeveel verkeersdeelnemers omkomen door het gebruik van de smartphone achter het stuur of op de fiets.

Wendy Weijermars, onderzoeker van SWOV, zegt dat smartphonegebruik een rol speelt bij "enkele tientallen tot honderd verkeersdoden per jaar".

Daar wordt de komende jaren nog verder onderzoek naar gedaan. Weijermars zegt dat dé oplossing nog niet gevonden is, maar technologische hulpmiddelen om smartphonegebruik in het verkeer uiteindelijk onmogelijk te maken, zullen volgens haar uiteindelijk onvermijdelijk zijn. Op het moment dat de rijtaak door de zelfrijdende auto wordt overgenomen, wordt het gevaar van telefoongebruik weggenomen.

Ook een woordvoerder van Veilig Verkeer Nederland (VVN) pleit voor technologische hulpmiddelen die het gebruik van telefoons in het verkeer voorkomen. "Afleiding door een telefoon is misschien nog wel een groter probleem dan alcohol in het verkeer", zegt een VVN-woordvoerder. "Mensen denken dat ze het in de hand hebben als ze een mobiele telefoon in het verkeer gebruiken, maar dat is een soort zelfoverschatting. Techniek om dat gebruik te voorkomen, kan dan een steuntje in de rug bieden, al blijf je als verkeersdeelnemer natuurlijk altijd zelf aan zet."

Van Wee denkt ook dat het een stukje bewustwording is, wat in de maatschappij gecreëerd moet worden. "Niet met alcohol op achter het stuur kruipen ging ook niet van het ene op het andere jaar. Je wilt dat er een proces ontstaat dat mensen gaan vinden dat je met je poten van je smartphone afblijft als je je in het verkeer begeeft. Dat zou de norm moeten zijn, maar dat is een maatschappelijke ontwikkeling die nog moet plaatsvinden."