NU.nl zet de feiten rondom het e-mailschandaal op een rij.

In het kort: de e-mailaffaire

Hillary Clinton heeft in de tijd dat ze werkte als minister van Buitenlandse Zaken (2009-2013) een privéserver gebruikt om haar zakelijke e-mails te versturen. Het is in Amerika sinds 2014 verboden voor politici om geheime overheidsinformatie te versturen via privémail.

Het e-mailschandaal kwam in maart 2015 aan het licht en achtervolgt de Democratische presidentskandidate sindsdien. Het ging in totaal om 62.320 e-mails, waarvan zij en haar advocaten in totaal 30.490 officiële e-mails overdroegen aan de FBI. De overige berichten gingen over haar privéleven, zoals het huwelijk van haar dochter en haar moeders begrafenis.

De FBI vond achteraf ook nog verwijderde e-mails van Clinton. Deze e-mails waren echter al verwijderd vóór 2014, waardoor er volgens het bureau geen sprake was van het opzettelijk verwijderen om te voorkomen dat e-mails openbaar werden.

Was Clinton strafbaar bezig toen ze haar privémail gebruikte?

In de tijd dat ze werkte als minister van Buitenlandse Zaken was er nog geen wet die overheidsmedewerkers verbood om officiële informatie te versturen via persoonlijke e-mailadressen. Het was echter wel verboden om geheime informatie te versturen. Een wet die medewerkers van de overheid verbiedt om officiële informatie te behandelen via privé-accounts is er sinds 2014.

Clinton hield altijd vol geen vertrouwelijke informatie te hebben verzonden of ontvangen via haar privémail. De e-mails zouden op de tijd van verzenden of ontvangen nog niet geclassificeerd zijn geweest. De FBI stelde echter dat Clinton wel degelijk e-mails ontving die op de datum van verzenden of ontvangen geclassificeerd waren als geheim of strikt geheim. Het ging in totaal om 110 e-mails.

Omdat de e-mails werden verstuurd via een privéserver, die makkelijker te hacken is dan een overheidsserver, kan de FBI niet uitsluiten dat informatie in handen is gekomen van buitenlandse hackers. Clinton bood in september 2015 haar excuses aan.

Hoewel Clinton dus wel vertrouwelijke e-mails verzond of ontving via haar privéserver, besloot de FBI niet tot vervolging over te gaan. Er was weliswaar sprake van "extreem onvoorzichtig" handelen, maar niet van kwade opzet.

Waarom werd er opnieuw onderzoek gedaan?

FBI-directeur James Comey maakte op vrijdag 28 oktober bekend een nieuw onderzoek te starten naar e-mails. De aanleiding is het opduiken van nieuwe (vertrouwelijke) e-mails die eerder nog niet bekend waren bij de onderzoeksdienst. Het kan hier gaan om e-mails die nooit zijn overgedragen door Clinton aan de onderzoekers, of om data die nooit zijn ontdekt door de FBI.

De e-mails doken mogelijk op toen apparaten van Anthony Weiner, een voormalig Congreslid, in beslag werden genomen. Weiner, de ex-man van een van Clintons trouwste assistenten, wordt verdacht van het sturen van seksueel getinte berichten aan een minderjarig meisje. 

De FBI kreeg zondag 30 oktober van een rechter toestemming om een nieuw onderzoek te starten naar de e-mails.

De FBI-baas ligt onder vuur.

Verschillende Democraten en ook Republikeinen noemden het nieuwe onderzoek vaag en stelden dat de uitspraken van Comey leiden tot meer vragen dan antwoorden. Comey is net als Trump een Republikein.

De FBI voert al lange tijd het beleid om geen stappen te ondernemen kort voor de verkiezingen, als deze stappen de uitslag kunnen beïnvloeden. Clinton en haar partij riepen Comey op om alle nieuwe informatie vrij te geven.

Richard Painter, advocaat voor ethische kwesties onder George W. Bush, stelde dat Comey mogelijk de Hatch Act heeft geschonden. De Hatch Act verbiedt federale medewerkers om een verkiezing te beïnvloeden.

Waarom besluit de FBI Clinton niet te vervolgen?

De dienst blijft bij zijn conclusies van juli, stelt Comey op 6 november. In een brief schrijft hij dat er geen nieuwe bevindingen zijn gedaan en dat daarom de uitspraak niet anders wordt. De brief komt twee dagen voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

De Democratische partij liet in een reactie weten blij te zijn. "We hebben er altijd vertrouwen in gehad dat de beslissing van juli niet zou worden herzien", schrijft Clintons woordvoerder Brian Fallon op Twitter. De brief van Comey lijkt een tegenvaller voor de Republikeinen, die tijdens hun campagne veel gebruikmaakten van de e-mailaffaire.

Wat nu voor Clinton? 

Het is nog niet duidelijk wat in de nieuwe e-mails is aangetroffen. Het lijkt niet voor de hand te liggen dat uit de nieuwe e-mails blijkt dat Clinton toch met opzet geclassificeerde informatie heeft behandeld via haar privéserver. De FBI zou anders verder onderzoek hebben gedaan.

De Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump vertrouwt het niet. Hij reageerde sceptisch op de mededeling van Comey. Het is volgens Trump onmogelijk om in acht dagen 650.000 nieuwe e-mails te beoordelen. Zo liet de FBI eerder nog weten het onderzoek niet voor de presidentsverkiezingen te hebben afgerond, omdat het om duizenden mails gaat.

Clinton vroeg de Amerikaanse stemmers om haar op haar woord te vertrouwen. Ze zegt in lijn met de wet te hebben gehandeld.

Trump maakte in het verleden al vaker handig gebruik van het e-mailschandaal. Toen het eerste onderzoek liep, riep hij dat Clinton niet mee zou mogen doen vanwege haar e-mailgebruik. Snel nadat bekend werd dat er nieuw onderzoek werd gedaan, prees hij de FBI. Het onderzoek noemde hij 'erger dan het Watergateschandaal'. Dat schandaal leidde in 1974 tot het aftreden van president Richard Nixon.

Of het nieuwe onderzoek invloed heeft op het stemgedrag van de kiezers is niet bekend. Het onderzoek was een opsteker voor de campagne van Trump, die zich de laatste weken vaak moest verdedigen tegen felle kritiek op zijn omstreden uitspraken. De focus in de Amerikaanse media verschoof de laatste weken naar Clinton en het e-mailschandaal.