Groot onderhoud is nodig, de laatste herziening dateert alweer van 2001. Het kabinet meldde vorig jaar bij Prinsjesdag al het stelsel te willen herzien en daarover met de oppositie in gesprek te zullen gaan.

Of die onderhandelingen er komen, is echter nog niet zeker; de meeste partijen willen openheid van de plannen en een debat in de Kamer. Samsom herhaalde maandag dat de inhoud van het akkoord geheim blijft tot Prinsjesdag. Dit weten we al wel:

Wat wil het kabinet?

Het kabinet vindt dat het systeem eenvoudiger moet, minder fraudegevoelig en dat werken fiscaal gezien lonender moet worden. Staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën legde daarom vorig jaar rond Prinsjesdag een aantal keuzes op tafel, waarover hij de afgelopen maanden achter gesloten deuren met partijen in de Tweede Kamer heeft gepraat. 

Steun van meerdere oppositiepartijen is nodig, omdat VVD en PvdA bij lange na geen meerderheid hebben in de Eerste Kamer.

Welke keuzes legde Wiebes afgelopen september voor?

- Versimpelen van onder meer het toeslagensysteem waarbinnen 5 miljoen huishoudens in totaal meer dan 10 miljard euro inkomenssteun krijgen. De complexiteit leidt tot fraude en hoge kosten. Het kabinet heeft vorige week al besloten om de kinderopvangtoeslag af te schaffen. Het aantal huishoudens dat zorgtoeslag krijgt, moet terug van 6 naar 4 miljoen. Ook de complexe autobelastingen wil hij versimpelen.

- Wiebes wil de belastingdruk beter spreiden over het leven van mensen. Nu betaal je het meeste in de werkende fase, terwijl de kosten in die periode het hoogst zijn, onder meer door hypotheek of opvang en studie van de kinderen.

- In totaal zijn er voor particulieren en bedrijven meer dan honderd aftrekposten. Dat maakt het systeem onnodig complex en fraudegevoelig. Schrap je in aftrekposten, dan kunnen de belastingtarieven omlaag.

- Het lage btw-tarief op voeding moet laag blijven, maar op andere categorieën kan de btw omhoog. Dat schept ruimte voor lagere belastingen voor werkenden en bedrijven, waardoor werken lonender wordt.

- Gemeenten moeten meer ruimte krijgen om zelf belastingen te heffen. De rijksbijdrage aan het gemeentefonds kan dan omlaag, wat het kabinet ruimte geeft de lasten op arbeid weer te verlagen.

Gaan we na een herziening meer belasting betalen?

Volgens het kabinet niet. De stelselherziening is niet bedoeld om de schatkist te spekken, maar zal wel leiden tot hogere belastingen voor sommige groepen mensen. Dat moet gecompenseerd worden en daarvoor is 3 tot 5 miljard euro 'smeerolie' nodig. Volgens de laatste berekeningen is er zelfs fors meer geld beschikbaar volgend jaar.