Tijdens Dutch Design Week laten ontwerpers en experts zien hoe zij nadenken over onze toekomst, zowel nabij als ver weg. Daarom vragen we hoe hun vakgebied eruitziet in de verre toekomst. Vandaag: curator voor de tentoonstelling ‘Chronic health: if not us then who?’ Sabine Wildevuur, hoofd Care van Waag, over de zorg in de toekomst.

De mogelijkheden in deze 21e eeuw lijken onbeperkt. We rekken het leven op aan het begin en aan het einde. "Er zijn ook steeds meer medische toepassingen die burgers, onder wie patiënten en zorgverleners zélf kunnen maken, de do-it-yourselftrend", vertelt Wildevuur. "We willen zo lang mogelijk gezond en gelukkig leven, met of zonder technologie."  

De toekomst van de zorg wordt nu al deels gecreëerd, zegt Wildevuur. "Mensen gaan meer in community's voor elkaar zorgen, dat zie je nu al. Als we straks geen instellingen meer hebben en we liggen korter in ziekenhuis. Hoe gaan we daarmee om? Op dat soort ontwikkelingen spelen we de komende jaren in." De vraag is: wat is er echt nodig, hoe kunnen we mensen ondersteunen en welke rol kan technologie daarbij spelen?

Samen oplossingen zoeken

Er is meer kennis over de rol van design in de zorg, zegt de zorgexpert. Het draait niet meer om een mooi vormgegeven rolstoel. "We kunnen meer investeren in het samen met mensen zoeken naar oplossingen. Een fiets voor mensen met slecht evenwicht, sensoren in stoelen die zeggen dat je weer moet bewegen, een game voor rouwverwerking voor kinderen. Daar gaan we meer naartoe."

Daarbij is het belangrijk dat de toepassing aansluit bij de behoefte. "Ontwerpen met en voor mensen met specifieke behoeftes. Ik hoop dat we meer die kant opgaan. Naar toepassingen die iemands leven aangenamer maken." Met de technologie van nu kan dat beter, denkt Wildevuur.

De toepassingen die worden gepresenteerd in de tentoonstelling die Wildevuur cureert, speelt in op de ontwikkelingen die zich voordoen in de zorg. "Veel toepassingen zijn er momenteel nog niet, of sluiten niet goed aan bij de behoefte van de gebruiker of zijn (nog) te duur. Ontwerpers spelen een rol in het vormgeven van een zorgzame samenleving."

Zo ontstaan persoonsgerichte producten die het leven aangenamer maken. Zo heeft een ontwerper steunkousen gemaakt van een materiaal dat los zit bij het aantrekken, maar vervolgens samentrekt door de warmte om het been heen. "En die stof is er in mooie kleuren en patronen. Dat kan dan een oplossing zijn voor iets wat dagelijks gedoe oplevert."

Nadenken over ethiek

Sommige van die toepassingen roepen anderzijds ook weer ethische vragen op. Over die antwoorden moeten we als maatschappij nadenken, vindt Wildevuur. Zo is er een kunstmatige baarmoeder, die werkt ter ondersteuning van te vroeg geboren baby’s. "Maar we moeten ons ook afvragen, hoe ver willen we het leven rekken?" Daarom staat er ook een ‘ethiekmachine’ bij de tentoonstelling, die dit soort vragen stelt. Zoals: wil je je door een robot laten opereren?

Uiteindelijk moeten we als mensen zo gelukkig mogelijk leven, met ondersteunende toepassingen en binnen de grenzen van onze planeet, aldus Wildevuur. "Dan bereiken we ons doel. Vooral het voor elkaar zorgen wordt nu deels politiek aan ons opgelegd, maar uiteindelijk moeten we dit als maatschappij gezamenlijk oplossen." Daarbij kunnen designers een rol spelen.

Het is belangrijk dat er bruggen worden geslagen in de zorg. "Designers en de zorg moeten meer met elkaar in gesprek." Er zijn al ziekenhuizen die zich bezighouden met design. Die meedoen aan hackathons om verbeteringen te zoeken voor problemen. "Uiteindelijk streven we allemaal naar zo goed mogelijke zorg."

De tentoonstelling ‘Chronic Health: if not us, then who?’ is tijdens Dutch Design Week de hele week te bezoeken in de Embassy of Health het Innovation Powerhouse in Eindhoven. Hier worden 25 toepassingen van design voor de zorg gepresenteerd.