In het regenwoud van Panama hebben onderzoekers ontdekt dat sommige vrouwelijke witnekkolibries zich de uiterlijke kenmerken van kolibriemannetjes aanmeten, waaronder felgekleurde veren. Op die manier zouden ze ongestoord naar voedsel kunnen zoeken, zonder lastiggevallen te worden door hun mannelijke soortgenoten.

De ontdekking komt als een verrassing, mede doordat de vermomming niet wordt gebruikt om ongewenste seksuele avances te voorkomen, maar juist een sociale functie heeft: de vrouwtjes kunnen op die manier in relatieve rust op zoek naar nectar. Die conclusie werd onderstreept door het gegeven dan ook sommige jonge vogels - mannetjes en vrouwtjes - het verenpak van volwassen mannelijke kolibries aanmeten, om zo agressie te vermijden en te kunnen overleven.

"Het klopt dat ornamenten zoals extravagante veren of ander uiterlijk vertoon vaak in seksuele context geplaatst worden en dat ervan uitgegaan wordt dat ze als doel hebben om een partner te lokken", zegt professor Marc Naguib, hoogleraar gedragsbiologie aan de Universiteit van Wageningen.

"Zo hebben we lang gedacht dat mannelijke zebravinken zingen om een vrouwtje te vinden. In Australië hebben we ontdekt dat mannetjes gewoon door zingen, ook als ze een partner gevonden hebben. Hieruit blijkt dat de zang dus ook een ander doel dient."

Voorbeelden van mannelijke diersoorten die zich vermommen als vrouwtje zijn er meer dan andersom, zeggen Naguib van de leerstoelgroep Gedragsecologie en Jente Ottenburghs, werkzaam bij de afdeling Wildlife Ecology & Conservation op dezelfde universiteit.

"Sommige mannelijke kemphanen lijken meer op vrouwtjes om zo in het geniep te kunnen paren", zegt Ottenburghs. "Van een aantal vissoorten is bekend dat ze hetzelfde doen. Omgekeerd kan ik niet echt voorbeelden noemen."

Volgens de wetenschappers is de rol van vrouwelijke soorten in het dierenrijk relatief onderbelicht, waardoor het gedrag van de vrouwelijke kolibrie nu pas aan het licht komt. "Mannetjes zijn doorgaans makkelijker te bestuderen, want die laten zich vaker zien en horen", aldus Ottenburghs.