De dertig potvissen die in 2016 binnen zes weken tijd in vijf landen - waaronder Nederland - aanspoelden, zijn niet door menselijk handelen omgekomen. Dat blijkt uit een onderzoek dat is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS One.

"De oorzaak van het overlijden was niet plastic, een infectie, verstrikking, aanvaring, chemische vervuiling en verandering van de temperatuur van het zeeoppervlak'', aldus Lonneke IJsseldijk, hoofdonderzoeker en marien bioloog van de Universiteit Utrecht.

In negen onderzochte potvissen werd plastic aangetroffen, maar volgens de onderzoekers heeft dit geen direct effect gehad op het overlijden van de dieren.

De potvissen kwamen volgens het onderzoek om het leven door een combinatie van factoren, waaronder een gebrek aan voedsel. Uit het onderzoek blijkt dat de dieren voor het laatst gegeten hadden voor de kust van Noorwegen, minimaal 1.300 kilometer verderop. 

De potvissen kwamen terecht in de Noordzee. Hier ontbreekt het aan hun voornaamste voedsel: pijlinktvis. "Ze waren hier niet in staat om zich te voeden'', stelt de bioloog.

Noordzee is een val voor potvissen

Hoe de potvissen precies in de Noordzee terechtkwamen, is onduidelijk. "We hebben gekeken of er misschien sprake was van een zogheten 'zieke leider-syndroom', waarbij een van de dieren ziek is geworden en gedesoriënteerd raakte en de rest volgde", vertelt IJsseldijk.

Dit bleek niet het geval te zijn, want geen van de zeezoogdieren was ziek. Mogelijk was er sprake van een foutje in de navigatie. Het ging namelijk om een onervaren groep potvissen. Eenmaal in de Noordzee aangekomen, kwamen ze in de problemen.

"De Noordzee is te ondiep voor potvissen. Ze kunnen daar niet goed navigeren door ondiep water en geleidelijk aflopende zandstranden", vervolgt IJsseldijk. De zuidelijke Noordzee is volgens haar een val voor diep duikende walvissoorten, zoals de potvis. "Zodra ze dit gebied binnenkomen, lopen ze een groot risico op levend stranden en de dood." 

Internationale teams van wetenschappers en experts uit heel Europa onderzochten in totaal 27 dode potvissen. In Nederland strandden in 2016 zes potvissen.

Wil jij elke ochtend direct weten wat je 's nachts gemist hebt en wat er die dag gaat gebeuren? Abonneer je dan nu op onze Dit wordt het nieuws-nieuwsbrief!