Thierry Baudet van Forum voor Democratie (FVD) veroorzaakt veel ophef met zijn vergelijkingen tussen het coronabeleid en de situatie van Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoe moet je omgaan met een politicus die consequent morrelt aan de beginselen van de rechtsstaat? NU.nl spreekt met vier wetenschappers.

FVD-leider Baudet maakte deze week niet alleen de vergelijking tussen ongevaccineerden en Joden in de Tweede Wereldoorlog. Tijdens een bijeenkomst sprak hij ook zijn steun uit voor de radicaal-rechtse organisatie Police for Freedom. Die organiseerde in mei een zeer gewelddadig verlopen demonstratie in Barneveld. "Ik bewonder deze mensen en ik steun ze waar ik kan", zei Baudet over Police For Freedom.

Leonard Besselink, hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit van Amsterdam, spreekt van "abjecte uitlatingen" en vindt dat Kamervoorzitter Vera Bergkamp steviger moet optreden tegen antisemitische, homofobe of xenofobe taal. Volgens de hoogleraar ondermijnen uitspraken als die van Baudet "het democratische karakter van de beraadslaging".

In politiek Den Haag wordt geworsteld met de vraag hoe met Baudet moet worden omgegaan. Demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) noemde Baudets uitspraken "walgelijk, totaal misplaatst en heel kwetsend voor heel veel mensen", maar hij pleitte er ook voor de FVD-voorman "niet te veel aandacht te geven". Op Twitter schreef D66-leider Sigrid Kaag: "Op Baudet reageren of niet, dat is steeds het dilemma."

'Hoog tijd dat grenzen worden gesteld aan Baudet'

Volgens politicoloog Léonie de Jonge van de Rijksuniversiteit Groningen is het "hoog tijd" dat er grenzen worden gesteld aan Thierry Baudet. "Iemand moet zeggen: tot hier en niet verder." En dat geldt wat haar betreft niet alleen voor politici in de Tweede Kamer, maar ook voor de media.

Ook vraagt Léonie de Jonge zich af of je vertegenwoordigers van Forum voor Democratie nog moet uitnodigen voor herdenkingen op 4 en 5 mei. "Wil je bij dat soort bijeenkomsten een partij hebben die de Holocaust bagatelliseert?"

Volgens haar is het belangrijk dat nieuwsredacties duidelijk afspreken waar de grens ligt. Als die afspraken er niet zijn, kan de grens steeds weer verschuiven.

"Redacties moeten bij zichzelf te rade gaan", zegt Léonie de Jonge. "Laat het niet aankomen op ad-hocbeslissingen, maar leg een besluit vast en wees transparant tegenover je lezers, kijkers of luisteraars dat je Baudet of anderen van zijn partij niet meer uitnodigt, omdat ze morrelen aan de rechtsstaat en groepen uitsluiten."

Hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Amsterdam Sarah de Lange vindt dat media terughoudend moeten zijn met het opnieuw vertonen van fragmenten waarin Baudet zijn uitspraken doet. "Plaats de ophef die hij probeert te veroorzaken in de context. Reageer niet op alles wat hij doet." Het is volgens haar niet alleen belangrijk dat politici de groepen verdedigen die Baudet aanvalt, maar ook dat ze opkomen voor de rechtspraak of andere democratische instituten. "Maak duidelijk dat wat hij zegt niet kan in een liberale democratie."

Hoogleraar Voermans pleit voor strafrechtelijk onderzoek naar Baudet

Ook Wim Voermans, hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit Leiden, is die mening toegedaan. "Ik heb maar een woord: weerspreken." Volgens hem moeten politici Baudets stellingen niet onweersproken laten, maar zeggen dat hij onwaarheden verspreidt en dat hij groepen beledigt. "Je mag deze polder-Trump niet zomaar zijn gang laten gaan."

Voermans vindt dat daarnaast, als er aangifte wordt gedaan, het Openbaar Ministerie (OM) moet onderzoeken of Baudet kan worden vervolgd voor groepsbelediging of haatzaaien. Door te zeggen dat ongevaccineerden nu ongeveer hetzelfde meemaken als de Joden in de Tweede Wereldoorlog, suggereer je volgens Voermans dat het destijds allemaal wel meeviel. Volgens de hoogleraar is dat schandalig en hebben politici een extra verantwoordelijkheid als het om de vrijheid van meningsuiting gaat. "Woorden hebben gevolgen", aldus Voermans.