Het Centraal Bureau voor de Statistiek  en Eurostat maken maandelijks nieuwe werkloosheidscijfers bekend. Hoe wordt zo’n cijfer eigenlijk bepaald?

Wanneer ben je werkloos?

"Volgens het CBS ben je werkloos als je minder dan één uur per week werkt, wel meer wilt werken, direct beschikbaar bent voor een baan en in de afgelopen twee weken naar een baan hebt gezocht", aldus Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom en werkloosheidsexpert van het CBS.

Vanaf 2015 is het CBS gewisseld van de nationale naar de internationale definite van werkloosheid. Het grootste verschil is dat je volgens de oude definitie werkloos was als je minder dan 12 uur per week werkt. Het werkloosheidspercentage valt dus lager uit volgens de nieuwe methode.

Hoe wordt werkloosheid gemeten?

Dat gebeurt via een digitale en papieren enquête onder de beroepsbevolking. Deze lijst wordt elke maand naar duizenden personen tussen de 15 en 65 jaar verspreid. Deze informatie wordt vervolgens gecombineerd met gegevens van bijvoorbeeld het UWV.

"Omdat we behoorlijk veel mensen bevragen, kunnen we onderscheid maken in leeftijden en geslacht van de beroepsbevolking”, zegt Van Mulligen. “Specifiekere kenmerken, zoals etnische afkomst, kunnen we alleen over langere periodes betrouwbaar meten. Daarvoor hebben we grotere groepen mensen nodig.”

Het CBS geeft gecorrigeerde en ongecorrigeerde cijfers. Wat is het verschil?

“Het CBS corrigeert de cijfers voor seizoensinvloeden", zegt Van Mulligen. "Veel arbeidscontracten lopen in januari af. En in de zomer nemen veel jonge mensen een bijbaan van meer dan 12 uur aan. Dat zie je terug in de ongecorrigeerde cijfers."

Als je de maandelijkse cijfers met elkaar wilt vergelijken, dan moet je de seizoensinvloeden corrigeren. Anders maak je geen eerlijke vergelijking. Het CBS hanteert een rekenmodel om die seizoensinvloeden te corrigeren.

Welke fouten worden vaak gemaakt met werkloosheidscijfers?

De verschillende definities zijn momenteel nog verwarrend, maar vanaf 2015 is dat geen probleem meer. Ook het corrigeren van seizoensinvloeden kan voor fouten zorgen. Van Mulligen noemt nog een struikelblok.

"De huidige maandcijfers zijn niet meer goed ter vergelijken met die van de jaren 80. We hanteerden destijds een andere definitie. Je kunt dus niet meer zeggen dat de werkloosheid in een willekeurige maand in 2013 hoger of lager is dan in 1980."

Hoe kun je deze werkloosheidscijfers het beste interpreteren?

"Lastig, want dat is een kwestie van smaak", denk Van Mulligen. "Uiteindelijk maakt het niet zoveel uit welk getal je gebruikt. Je wilt een trend laten zien, zoals de stijgende werkloosheid. De ontwikkeling is hetzelfde, maar je moet wel duidelijk vermelden wat je hebt gemeten."

"Beleidsbepalers vinden zo’n exact getal wel belangrijk, maar om als burger een goed beeld te krijgen van de werkloosheid, is een trend voldoende."