De uitgeverijen nemen in coronatijden grote beslissingen. Zo liet uitgeverij Balans deze week weten alle publicaties in januari uit te stellen tot na de (voorlopige) einddatum van de lockdown. Atlas Contact nam hetzelfde besluit, wat betekent dat Adriaan van Dis' nieuwe roman KliFi waarschijnlijk enkele weken later zal verschijnen.

"Voor de boekhandel is het enorm ingewikkeld, omdat ze niet weten waar ze zich op moeten instellen", vertelt auteur Daphne Deckers. "Ze weten niet of ze nieuwe boeken al kunnen inkopen en hierdoor worden bestellingen geannuleerd. En zo beland je in een vicieuze cirkel."

Voor de schrijvers is het aanlokkelijker om de publicatie van hun nieuwe roman uit te stellen, omdat de boekwinkel een groot deel uitmaakt van hun podium. Ze liggen met het boek in de etalage en komen er langs om een lezing of signeersessie te geven. "Voor veel schrijvers zijn signeersessies en lezingen ook een onderdeel van hun inkomen, dat nu wegvalt", legt Deckers uit. Haar nieuwe boek Uitwaaien, waarin ze schrijft over "geluk dicht bij huis", verschijnt 23 februari.

De kans zit erin dat de boekwinkels ook dan nog gesloten zijn, maar Deckers wil de release vooralsnog niet uitstellen. "Er zit een heel promotieplan omheen en het boek past ook goed bij deze tijd", legt ze uit. "Ik wil graag de boekhandel helpen en mensen laten beseffen dat de boekhandel dan wel dicht is, maar dat achter die dichte deur boeken liggen die je kunt bestellen."

Die deuren zijn al een maand dicht. Anne Schroën, directeur van de Koninklijke Boekverkopersbond, stelde vorig jaar al: een op de drie boekhandels gaat omvallen. De perspectieven lijken inmiddels niet veel beter. "Vorig jaar gold er eigenlijk al een code zwart voor de boekhandels. Maar omdat de winkels sloten tijdens de decembermaand, liepen ze daar een enorme omzet mis", stelt Schroën.

De verkoop is verschoven naar online en vooral de grote webwinkels lijken hiervan te profiteren, hoewel de kleinere winkels ook aan bezorging doen. Daarom roept de CPNB met de hashtag #steunjeboekhandel op de lokale boekhandel te steunen, om te voorkomen dat deze moet sluiten.

"De boekwinkel is het hart van de winkelstraat", vindt Deckers. "Het is uitgegroeid tot een ontmoetingspunt waar je een broodje kunt eten, waar lezingen plaatsvinden, waar mensen ook impulsaankopen doen die nu wegvallen. Je kunt overal koffie, sushi, glühwein to go halen, maar het is zo jammer dat een boekhandel to go er niet is."

Deckers denkt hierbij aan een boekenloket in bijvoorbeeld een busje op een parkeerterrein, waar 's middags de bestelling kan worden opgehaald. "Online bestellen geeft toch niet dezelfde ervaring als naar de winkel gaan en een boek halen. Gelukkig zijn er wel veel winkels die met eigen initiatieven komen. Zo heb ik vorige week bij mijn lokale handel een boek besteld, dat ze dan op de fiets komen langsbrengen."

Los van het feit dat boekwinkels door de voorlopige sluiting een enorme omzet missen, blijft ook overheidssteun vooralsnog uit. Het kabinet werkt hier volgens Schroën hard aan, maar het is nog wachten op uitsluitsel. "We hebben de cijfers op een rij gezet en ruim 80 procent van de boekhandels komt niet in aanmerking voor een TVL-regeling (Tegemoetkoming Vaste Lasten voor het mkb, red.)", legt Schroën uit.

Er wordt gekeken naar de cijfers van het laatste kwartaal en als de winkel in november toevallig een goede maand had, dan kleurt dat het cijfer en valt de vergoeding weg. "Ook heeft de helft van onze achterban, die bestaat uit 1.500 winkels, geen regeling kunnen treffen met de verhuurder van het pand. Daarbij krijgen veel kleine winkels hun ondernemersloon ook niet vergoed met de NOW-regeling. Ik vrees dat eind van de maand al een eerste golf start van omgevallen boekwinkels."