In een donderdag verschenen interview met het AD spreekt directeur Anton Kok van de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) over bibliotheken die op grote schaal kinderboeken met Zwarte Piet uit de collectie halen.

Kok zegt dat de VOB bibliotheken niet kan dwingen om de desbetreffende titels van de planken te halen. Een rondgang van NU.nl langs zo'n twintig bibliotheken, waaronder de grote openbare bibliotheken in Rotterdam, Amsterdam en Utrecht, maakt duidelijk dat zij verschillende visies op de maatschappelijke ontwikkelingen rondom het Sinterklaasfeest erop nahouden.

Zo goed als alle grote bibliotheken in Nederland - niet alleen in de Randstad en Noord-Brabant, maar ook in bijvoorbeeld Friesland - hebben de boeken met Zwarte Piet uit de collectie gehaald of dat proces bijna afgerond. Veel bibliotheken waren daar sinds vorig jaar al mee bezig.

Vele andere instellingen, bijvoorbeeld in Venlo, hebben een soortgelijke weg ingeslagen, maar vullen de collectie in eigen tempo aan met boeken die de huidige tijdsgeest reflecteren. Daardoor zullen steeds meer boeken met Zwarte Piet na verloop van tijd uit de collectie verdwijnen.

Sommige grote bibliotheken, zoals in Arnhem, hebben de boeken met Zwarte Piet van de boekenplanken gehaald, maar lenen deze wel uit aan leden die daarom vragen. Een enkele bibliotheek doet dat alleen voor educatieve doeleinden.

Er wordt al jarenlang een maatschappijbrede discussie over het uiterlijk van Zwarte Piet gevoerd. De Kinderombudsman heeft daar in 2016 over gezegd: "De figuur van Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie en is daarmee in strijd met het Kinderrechtenverdrag. De Kinderombudsman stelt dat Zwarte Piet zodanig moet worden aangepast dat kinderen geen negatieve effecten meer ervaren door het Sinterklaasfeest."

In 2014 werd de roetveegpiet in het Sinterklaasjournaal geïntroduceerd. In de daaropvolgende jaren hebben niet alleen andere media, maar ook winkelketens en gemeenten deze Piet overgenomen.

Premier Mark Rutte zei afgelopen juni meer begrip te hebben voor mensen die zich gediscrimineerd voelen door een zwart geschminkte Piet die voldoet aan de oude ste­reo­ty­pering.

Rutte zei destijds ook dat de overheid Zwarte Piet niet zou moeten verbieden, maar dat de figuur over enkele jaren niet meer in Nederland te zien zal zijn.