Sinds december wordt het niet-kwetsbaren aangeraden om eerst thuis een zelftest te doen als je klachten hebt die passen bij het coronavirus. Als deze positief is, maak je een afspraak bij de GGD.

Maar als de de PCR-test vervolgens negatief is, is het slim om de GGD te bellen en te overleggen, zegt RIVM-woordvoerder Harald Wychgel. "Waarschijnlijk zul je nog een keer moeten testen, want 100 procent zekerheid bestaat niet in de testwereld."

Dit bevestigt koepelorganisatie GGD GHOR. "Bij meerdere positieve zelftesten is er meer informatie nodig om de negatieve PCR-test te verklaren", zegt een woordvoerder. De GGD GHOR adviseert in dit geval contact op te nemen met de GGD, zodat passend advies kan worden gegeven door een arts en om mogelijk een nieuwe testafspraak in te plannen.

Tijdens dit 'zelftestbeleid' is het dus belangrijk om voorzichtig te zijn. Als je niet zeker weet of je het coronavirus hebt, doe dan herhaaldelijk een zelftest en maak bij klachten of een positieve zelftest een afspraak bij de GGD.

Onderzoek wijst uit dat PCR-testen zeer betrouwbaar zijn. Dat komt doordat het genetisch materiaal van het virus al in een vroeg stadium, waarbij nog maar weinig deeltjes aanwezig zijn, opgespoord kan worden, legt Wychgel uit.

Onderzoek van UMC Utrecht heeft in mei 2021 uitgewezen dat de zelftest alleen voldoende betrouwbaar is als iemand klachten heeft. Bij een zelftest die een negatieve uitslag geeft zou het namelijk zo kunnen zijn dat er nog niet genoeg virusdeeltjes zijn waardoor de zelftest nog negatief blijft, terwijl je wel al besmet bent.

Deze tegenstrijdigheid maakt de zelftest minder betrouwbaar dan de PCR-test. Zonder klachten spoort een zelftest in maar 23 procent van de gevallen een besmetting op, maar als je wel klachten hebt, spoort de zelftest in 79 procent van de gevallen de besmetting op.

Gezien een PCR-test betrouwbaar is, zou het heel praktisch zijn als er ook doe-het-zelf-PCR-testen zouden bestaan. Volgens Wychgel is dat is niet mogelijk.

De manier van afname van een PCR-test is namelijk belangrijk. Het wattenstaafje moet diep genoeg in de keel en de neus worden ingebracht en dat is niet gemakkelijk om zelf te doen. Daarnaast moeten de slijmvliesmonsters in een laboratorium worden onderzocht, dus zou het materiaal moeten worden opgestuurd. Een doe-het-zelf-PCR-test is daarom niet haalbaar.