"Met de komst van de omikronvariant, die veel besmettelijker maar ook minder ziekmakend lijkt te zijn, is er veel interesse in de reden van opname onder de patiënten die opgenomen worden met een positieve coronatest", schreef Stichting NICE, die landelijke cijfers over coronapatiënten in de ziekenhuizen bijhoudt.

Vooralsnog is bij een kwart van de opgenomen coronapatiënten COVID-19 niet de belangrijkste reden voor de opname, al zijn die cijfers volgens het RIVM nog niet compleet. Stichting NICE komt volgende week met nieuwe cijfers.

"De cijfers komen overeen bij wat wij ook zien, dus die geloof ik wel", zegt internist Saskia Middeldorp, hoofd van de afdeling interne geneeskunde van het Radboudumc in Nijmegen. Ze benadrukt echter dat dit niet betekent dat er eigenlijk een kwart minder opnames zijn. "Je kunt niet zomaar een kwart van de ziekenhuiscijfers aftrekken."

Volgens Armand Girbes, hoofd intensive care van het Amsterdam UMC, is het onderscheid tussen opnames mét en dóór corona alleen van belang als duidelijk is wat er vervolgens met die cijfers gedaan wordt.

"Vaak gaat men gewoon getallen verzamelen, zonder zich af te vragen welke vraag ermee beantwoord moet worden. Het lijkt me dat we vooral willen weten in hoeverre besmettingen nog leiden tot ziekenhuisopnames. De gemiddelde Nederlander zal willen weten hoe groot de kans op een ziekenhuisopname na een besmetting is als je verder gezond bent."

Zowel Girbes als Middeldorp wijst erop dat het niet altijd duidelijk is of een patiënt vanwege corona in het ziekenhuis belandt of vanwege iets anders en vervolgens pas positief test.

"Er is veel discussie over het afkapmoment. Het klinkt eenvoudig, maar het is niet zo zwart-wit", aldus Girbes, die een voorbeeld geeft. "Iemand met COVID-19 wordt thuis behandeld door de huisarts. Die persoon heeft klachten, wordt wat duizelig, valt en breekt een heup. Die komt dan in het ziekenhuis terecht, maar is dat dan wel of niet als gevolg van covid?"

Middeldorp noemt mensen met onderliggende ziektes als voorbeeld. "Zij kunnen ontregeld raken door een coronabesmetting, die net het duwtje kan geven waardoor bijvoorbeeld hartproblemen of nierfalen optreden. Het is moeilijk om precies vast te stellen hoe we het moeten meetellen."

Girbes voegt eraan toe dat zelfs een positieve test een grijs gebied kan betekenen. "De PCR-test is momenteel de goudstandaard. Die is zo nauwkeurig, dat hij de kleinste virusdeeltjes in je lichaam al opspoort. Maar die deeltjes kunnen ook nog bij iemand zitten die geen klachten heeft en zich verder gewoon goed voelt na een besmetting. We stellen ons regelmatig de vraag wanneer we mensen nog als besmettelijk moeten beschouwen."

Uit een rondgang van NU.nl blijkt dat veel ziekenhuizen patiënten die alleen mét corona worden opgenomen bij de corona-opnames optellen. Besmette patiënten die om een andere reden dan COVID-19 opgenomen worden, moeten immers alsnog speciale zorg krijgen. Daardoor blijft de druk op de zorg hoog, want ook die patiënten houden een bed bezet.

"Iemand met een gebroken heup én covid legt extra druk op de verzorging. Die patienten moeten alsnog in isolatie, die kan je niet in een zaal of kamer leggen met andere patiënten die geen covid hebben", vertelt Girbes. "Een verpleegkundige kan door de isolatie-eisen veel moeilijker van de ene patiënt mét COVID-19 naar een patiënt zonder COVID-19."

Ook Middeldorp wijst op de extra druk op het zorgpersoneel, terwijl het verzuim daar juist hoog is. "Daarnaast kan het betekenen dat een operatiekamer langer bezet is en er meer een beroep wordt gedaan op de faciliteiten. Dat heeft weer gevolgen voor de andere zorg die we nog moeten inhalen."

Op ons reactieplatform NUjij werd de vraag gesteld of er door het meetellen van patiënten mét corona geen vertekend beeld ontstaat van de ernst van de omikrongolf. Dan zou er mogelijk ruimte komen om de coronamaatregelen af te schalen. Volgens Middeldorp moeten we ons echter nog niet rijk rekenen.

"Als we net doen alsof het niet meer bestaat en alles loslaten, wordt het wel erg spannend. Ik kijk daarom met veel belangstelling naar Denemarken en Zweden die alles loslaten, om te bekijken of dat ook bij ons kan. Net als iedereen wil ik graag dat we alles weer mogen, maar ik denk dat we nog een paar pittige weken tegemoetgaan in de ziekenhuizen."

Girbes: "Het onderscheid geeft inzicht in wat het virus doet met de mensen, of je ernstig ziek kan worden. Wat een goede maat is, is hoeveel patiënten er zo ziek worden dat ze op de ic terechtkomen. Als dat er weinig zijn en blijven, hoeven we ons minder druk te maken over de grote aantallen besmettingen."