De corona-uitbraak werd op 11 maart 2020 officieel een pandemie genoemd. Bijna 22 maanden later leven we nog steeds in een pandemie. Maar wat ís een pandemie eigenlijk precies? Wie bepaalt dat? En wanneer is het geen pandemie meer?

Als een besmettelijke ziekte zich over de hele wereld heeft verspreid, is er sprake van een pandemie. Door dat virus worden heel veel mensen op veel verschillende plekken ziek.

De wereldgezondheidsorganisatie WHO bepaalt of iets een pandemie is. Deze organisatie noemde in maart 2020 het coronavirus een pandemie. Toen waren al meer dan 118.000 besmettingen gevonden in 114 landen.

De directeur van de WHO zei toen dat de organisatie niet zomaar een pandemie uitroept. Dat kan namelijk ook zorgen voor angst onder mensen. Of ze gaan daardoor denken dat maatregelen niet meer gaan helpen. Hij zei dat de WHO haar best zou gaan doen de ziekte te bestrijden. Ook andere landen moesten dat doen.

De recentste pandemie van een griepvirus was in 2009. Toen werden veel mensen ziek door het H1N1-virus. Dat virus heet ook wel de Mexicaanse griep. Op 11 juni noemde de WHO het virus een pandemie. In het jaar na de ontdekking van het H1N1-virus stierven tussen de 100.000 en 400.000 mensen door het virus.

In augustus 2010 zei de WHO dat er geen sprake meer was van een H1N1-pandemie. Wetenschappers zeiden toen dat het virus zich gedroeg als een normale seizoensgriep. Dan nemen de besmettingen bijvoorbeeld in de winterperiode toe, en in de zomer weer af. Ook worden mensen sindsdien over het algemeen niet zo heel ziek meer.

Mensen met een risico om erg ziek te worden van de Mexicaanse griep kregen in 2009 een prik.

Ook het coronavirus zal uiteindelijk geen pandemie meer worden genoemd. Dat gaat waarschijnlijk op dezelfde manier als bij de H1N1-pandemie. De WHO heeft namelijk regels opgesteld over wanneer iets een pandemie is en wanneer niet.

In die regels wordt onderscheid gemaakt tussen zes fases. In fase 1 en 2 is er sprake van griepachtige virussen die onder mensen of dieren rondgaan. Die virussen zijn al bekend onder wetenschappers en zijn niet erg gevaarlijk.

In fase 2 wordt er al wel een nieuw griepachtig virus gevonden onder dieren. Dat virus heeft zich nog niet verspreid onder mensen, maar er zijn wel zorgen.

In fase 3 raken de eerste mensen besmet met dat nieuwe virus. Ze besmetten elkaar nog niet. In fase 4 doen de mensen dat al wel een beetje. En in fase 5 raken steeds grotere groepen mensen besmet.

Er is sprake van een pandemie in fase 6. Dat bereikt na een tijd een piek. Daarna neemt het virus af en gaat het zich gedragen als een normaal griepvirus. Het coronavirus gedraagt zich nu nog niet als een normale seizoensgriep, omdat mensen bijvoorbeeld nog te ziek worden.

De WHO zegt op een bepaald moment dat de pandemie voorbij is. Maar ook dan moet het virus goed in de gaten worden gehouden, benadrukt de WHO.