NU.nl
De algehele lockdown in Nederland is volgens het RIVM noodzakelijk omdat een nieuwe variant van het virus kan leiden tot een ongekende coronagolf, zelfs met een avondlockdown. Er kleven onzekerheden aan de rekenmodellen, maar de boodschap is duidelijk: zonder extra maatregelen was code zwart onvermijdelijk.
Hoe kan dat? De ziekenhuiscijfers dalen toch?
Ja. De ziekenhuiscijfers dalen al enkele dagen op rij. Zondag lagen 2.323 personen in het ziekenhuis, van wie 609 op intensivecareafdelingen.
Volgens het RIVM stopt die daling binnenkort. Dat alles heeft te maken met de opmars van de omikronvariant. Omikron is vermoedelijk besmettelijker dan andere coronavirusvarianten: mensen lopen een grotere kans om besmet te raken, ook gevaccineerden.
De omikronvariant is nog niet heel lang in Nederland en heeft zich daarom nog niet over heel het land kunnen verspreiden. Dat gaat volgens de experts echter wél gebeuren, nog voor de jaarwisseling. Als het virus eenmaal verspreid is, lopen alle Nederlanders dus een grotere kans om besmet te raken. En meer besmettingen leiden automatisch tot meer ziekenhuisopnames.
Maar we hadden al een avondlockdown. Voor welke cijfers waren experts dan zo bang?
Kort gezegd voor een bijna tien keer zo ernstige situatie in de ziekenhuizen. Ter herinnering: momenteel liggen er 2.323 coronapatiënten in ziekenhuizen, van wie 609 op de ic's.
Volgens de RIVM-modellen zouden er - mét een avondlockdown - binnen één maand alsnog drie- tot vierduizend COVID-19-patiënten op ic's kunnen zijn. Nog vóór februari zou dat aantal tot ruim vijfduizend kunnen stijgen.
Ter vergelijking: tijdens de piek van de eerste coronagolf waren er zo'n veertienhonderd ic-opnames.
De RIVM-prognoses rondom de ic-opnames. De rode lijn is een scenario met alleen een avondlockdown, bij de groene lijn is er een lockdown na de kerstvakantie en de blauwe lijn zet in op extra maatregelen vanaf de Kerstvakantie.
In ziekenhuizen zou er medio januari geen sprake meer zijn van 1.714 opnames, maar van tien- tot bijna twintigduizend. Die aantallen zouden daarna verder blijven oplopen.
Een lockdown na de kerstvakantie zou volgens de deskundigen al te laat zijn. Er zouden wél minder ziekenhuisopnames zijn dan met alleen een avondlockdown, maar de aantallen overstijgen de tien- tot vijftienduizend opnames.
De scenario's van het RIVM rondom alle ziekenhuisopnames.
Dat klinkt ernstig, maar de RIVM-modellen hebben onzekerheden. Welke?
Het is allereerst nog steeds niet duidelijk hoe ziek mensen worden na een coronabesmetting met de omikronvariant. Als de virusvariant een minder grote impact heeft dan andere coronavirusvarianten, kunnen de modellen flink naar beneden worden bijgesteld.
Ook onderzoeken vaccinfabrikanten nog altijd hoe effectief hun middelen zijn tegen omikron. Het RIVM gaat er met de modellen van uit dat met een boosterprik 90 procent van de ziekenhuisopnames voorkomen worden. Bovendien zouden zes op de tien besmettingen voorkomen moeten worden. Die percentages kunnen hoger (of lager) uitvallen zodra meer data beschikbaar zijn.
Daarnaast zijn er nog enkele andere onzekerheden, zoals de precieze besmettelijkheid van de omikronvariant. Als het virus tóch minder ernstig blijkt dan verwacht, kan Nederland mogelijk eerder uit de lockdown, vertelde demissionair premier Mark Rutte zaterdag. "Als de cijfers meevallen, komen we eerder terug."
En wat kunnen we verwachten nu er alsnog gekozen is voor een harde lockdown?
Dat is niet precies duidelijk. Het RIVM hield met de modellen rekening met drie scenario's, en in het urgentste scenario zou aan het begin van de kerstvakantie een algehele lockdown van kracht gaan.
In het scenario zouden er medio januari zo'n 750 tot 2.500 coronapatiënten op ic's liggen. Verpleegafdelingen zouden dan zo'n 3.000 tot 7.500 COVID-19-patiënten behandelen.
Het demissionaire kabinet heeft dat moment niet afgewacht. Door sneller maatregelen te treffen én de boostercampagne te versnellen, hoopt het kabinet de modellen een stap voor te zijn. De tijd zal leren hoe hoog de piek van de omikrongolf écht wordt.
